Các nhà khoa học đang nghiên cứu xem liệu có thể trồng khoai tây trên sao Hỏa và sản xuất trong điều kiện biến đổi khí hậu được không.
Trong phim The Martian (Người trở về từ sao Hỏa), nam diễn viên Matt Damon vào vai phi hành gia bị kẹt lại sao Hỏa đã sáng tạo và trồng thành công khoai tây trên hành tinh cằn cỗi vốn chỉ toàn sa mạc, khí hậu khắc nghiệt. Dường như khoa học vừa bắt chước Hollywood.
Cơ quan không gian Hoa Kỳ kết hợp với Trung tâm Khoai tây Quốc tế (International Potato Center - CIP) đã phát động một dự án để khảo nghiệm xem liệu khoai tây có thể phát triển trên hành tinh đỏ hay không. Họ tiến hành dự án tại Peru, một quốc gia có đến hơn 4.000 giống củ cần thiết.
Ban đầu, CIP sẽ cố gắng trồng khoai tây ở các phòng thí nghiệm tại Lima mô phỏng điều kiện trên sao Hỏa với tác động của bức xạ tia cực tím và chênh lệch nhiệt độ khủng khiếp. Họ dùng đất chuyển từ Pampas de la Joya, một vùng phía bắc sa mạc Atacama.
Atacamalà nơi khô nhất trên Trái Đất với lượng mưa ít hơn 1mm/năm, địa chất lại thiếu dinh dưỡng cơ bản và không có các chất hữu cơ. Đất này được coi là gần nhất với đất trên sao Hỏa. Nếu thử nghiệm thành công, các nhà khoa học sẽ tiếp tục trồng khoai trực tiếp ngoài sa mạc.
Nghiên cứu này có thể áp dụng cho cả việc trồng trọt trên sao Hỏa và giúp những người làm nghề nông trên Trái Đất sản xuất trong điều kiện đang chịu ảnh hưởng bởi nhiệt độ và hạn hán ngày càng tăng như kết quả của biến đổi khí hậu. Dự án này phụ trách bởi Julio Valdivia, bác sĩ, tiến sĩ khoa học, một trong những nhà sinh vật học vũ trụ, y học không gian từng tham gia chương trình nghiên cứu tìm kiếm trí thông minh ngoài trái đất của NASA.
Ông Valdivia và CIP hi vọng sẽ sử dụng nghiên cứu không chỉ cho nỗ lực chinh phục Sao Hỏa của NASA mà còn vì nhiệm vụ đối với các hành tinh khác, bao gồm cả Spacex.
“Tại sao là khoai tây? Vì nó đã chinh phục hầu hết các hệ sinh thái trên hành tinh Trái đất theo cách mà các cây trồng khác chưa làm được. Nó có thể được trồng ở độ cao lớn hoặc ngang mực nước biển, ở vùng nhiệt đới hay ôn đới. Nó là cây lương thực thích nghi cao nhất”, Julio Valdivia nói.
Những điểm cộng khác của khoai tây là tiết kiệm nước gấp 7 lần so với các loại ngũ cốc như lúa mì, ngô. Ngoài ra, trong khi các cây khác vốn mọc cao, còn có thể bị “băm nhỏ” bởi các cơn bão sao Hỏa thì khoai tây lại ít bị tác động hơn. Khoai tây còn giàu kẽm, sắt và vitamin C.
Chia sẻ với The Independent, Julio Valdivia tính toán một người có thể tồn tại nếu chỉ ăn khoai tây và nước đến 1 năm. Ông cũng nhân tiện ca ngợi phim The Martian khá chính xác so với khoa học.
Tuy nhiên, lực hấp dẫn của Sao Hỏa chỉ bằng 1/3 so với Trái Đất. Không khí của nó giàu carbon dioxide nhưng thiếu nitơ và oxy, có nghĩa, khoai tây có thể phát triển nhanh chóng nhưng sẽ bị thay đổi hình dạng hoặc nhỏ hơn bình thường.
Nhà khoa học nói tiếp: “Có thể rau củ sẽ chinh phục sao Hỏa trước khi con người lên đó. Robot làm nhiệm vụ chăm sóc chúng. Chúng ta không thể gửi người lên đó rồi mới sản xuất ra lương thực cho họ được”.
Dù khá lạc quan vào viễn cảnh nhưng Joel Ranck của CIP cũng tỏ ra thận trọng: “Chúng ta không thật sự biết cho đến lúc ai đó trồng khoai tây trên sao Hỏa. Vẫn có thứ chúng ta không thử nghiệm được là lực hấp dẫn”.