Thậm chí, việc có xuất bản bài báo khoa học hay không có thể liên quan đến sự sống còn của một doanh nghiệp.
5 xu hướng tăng vị thế ngành xuất bản khoa học
Vị thế ngày càng tăng của ngành này có nguyên nhân quan trọng từ nhu cầu của các nhà đầu tư, doanh nghiệp, nhà làm chính sách và công chúng về công cụ đánh giá hiệu quả khoa học. Trong khoa học, các yếu tố hào nhoáng sẽ nhanh chóng mất giá trị nếu không có sức thuyết phục về lâu dài. Khi các nguồn tài trợ ngày càng ngặt nghèo, nhà đầu tư sẽ cần nhiều bằng chứng trước khi rót vốn.
Mặt khác, khoa học đang ngày càng trở nên phức tạp. Các đột phá lớn thường không dễ hiểu và đòi hỏi thêm nhiều kiến thức. Tính chuyên biệt ngày càng tăng của các tạp chí khoa học đã phản ánh mức độ phức tạp này.
Yếu tố thứ ba là khoa học đang toàn cầu hóa. Sự liên lạc, tương tác của cộng đồng khoa học vượt khỏi biên giới quốc gia. Nhiều phát kiến lớn đến từ châu Á. Do vậy, thế giới cần có diễn đàn để học hỏi, trao đổi về các nội dung khoa học đó.
Jeffrey Beall - một thư viện nghiên cứu tại Đại học Colorado, Mỹ. Ảnh: NYtimes
Thứ tư, tin tức ngụy khoa học đang ngày càng nhiều, khiến nhiều người tin vào một số điều không chính xác. Cộng đồng khoa học cần công cụ để phân biệt sự thật và những điều bịa đặt. Và yếu tố cuối cùng làm tăng vị thế của ngành là sự lớn mạnh của các tạp chí khoa học. Sự xuất hiện các tạp chí “nhái” là bằng chứng cho thấy tiềm năng của lĩnh vực xuất bản khoa học lớn như thế nào.
Phá sản vì coi nhẹ việc xuất bản bài báo
Bài học của Tập đoàn y sinh Theranos là ví dụ đau đớn của việc coi nhẹ xuất bản khoa học. Theranos tuyên bố sở hữu rất nhiều sáng chế quan trọng và lập ban điều hành gồm toàn tên tuổi lớn từng làm trong quân đội, chính quyền.
Tuy nhiên, do không có đủ bằng chứng cho tuyên bố của mình, Theranos rơi vào vòng xoáy kiện tụng và tranh chấp pháp lý. Thua cuộc, tài sản của các nhà đầu tư rơi tự do, còn sáng lập viên Holmes - vốn là tỷ phú trẻ nhất nước Mỹ - thành tay trắng. Điều này cho thấy tuy ai cũng có thể tuyên bố sở hữu các tiến bộ khoa học, nhưng vấn đề mấu chốt vẫn là bằng chứng để chứng minh. Ngành xuất bản khoa học chính là công cụ để tác giả công bố với thế giới sáng tạo của mình và quyền sở hữu nó.
Để xuất bản một bài báo nghiên cứu gốc trên tạp chí khoa học có bình duyệt, bạn phải trình bày được một nội dung mới (nguyên gốc); phần trình bày được đánh giá bởi các nhà khoa học đủ uy tín, năng lực để hiểu và bình duyệt công trình của bạn. Quá trình này tốn nhiều chất xám và thời gian. Bản thân việc viết một bài báo theo ngôn ngữ khoa học cũng không hề dễ dàng.
Trong cuộc chơi toàn cầu hóa, ngày càng nhiều tổ chức xuất bản như PLOS hoặc BMC công bố miễn phí ấn phẩm trên mạng. Các nhà xuất bản lớn như Elsevier hay Springer đang phát triển giao diện mới để trình bày, quảng bá các ấn phẩm qua mạng xã hội và các công cụ trình chiếu, video, đồ họa tương tác. Các nhà xuất bản khoa học cũng dần nhận ra xu hướng toàn cầu hóa của độc giả, trong đó người đọc từ Trung Quốc, Hàn Quốc, Ấn Độ, Brazil và Singapore ngày càng trở nên quan trọng.
Thêm vào đó, độc giả tiềm năng của các nội dung khoa học đang vượt ra khỏi cộng đồng khoa học thông thường, bao gồm cả nhà đầu tư, nhà sáng lập, người làm chính sách. Công nghệ và phương pháp giao tiếp hiện đại sẽ ngày càng nâng cao tiềm năng của các tạp chí và nhà xuất bản.
Những việc cần làm để xuất bản bài báo khoa học gốc có bình duyệt:
Giải thích những gì mình đang làm: Nếu bạn có bước đột phá trong khoa học nhưng không giải thích được về nó thì khó chứng minh đó là bước đột phá.
Minh họa tính mới và tính duy nhất của việc bạn làm để chứng minh bạn không đơn thuần sao chép lại những gì người khác làm.
Minh họa tính khoa học: Chứng minh bạn làm được những gì bạn nhận là mình làm.
Chứng minh giá trị ứng dụng: Một cách hình tượng, vẽ ra mũ bảo hiểm cho voi thì dễ, nhưng bạn cần chứng minh việc này có ích cho lũ voi. |