Khâu nhục (nằm khâu), là món ăn có nguồn gốc từ Trung Quốc, nó được du nhập vào Việt Nam qua sự biến tấu của người dân tộc Tày, Nùng. Qua thời gian, món ăn này đã trở thành món ăn Đặc sản nổi tiếng của Lạng Sơn.
Khâu nhục được dùng trong những dịp gia đình có chuyện vui như lễ Tết, cưới hỏi. Theo truyền thống, khâu nhục được chế biến khá cầu kì từ thịt ba chỉ sau khi đã được ướp kĩ các loại Gia vị và chưng cách thuỷ trong thời gian dài.
Khâu nhục được những người di cư từ Trung Quốc mang đến Việt Nam. Cái tên "khâu nhục" xuất phát từ phiên âm tiếng Hoa: "Khâu" có nghĩa là "hấp đến mềm rục", còn "nhục" có nghĩa là "thịt", do đó nếu dịch đúng có thể hiểu là "thịt được hấp rục", hay hấp đến chín nhừ. Người Trung Quốc coi khâu nhục là món ăn dân dã nhưng lại mang ý nghĩa tinh thần rất lớn, cách bài trí miếng thịt lên đĩa theo hình dạng một quả đồi nhỏ đang nhô cao thể hiện ý chí và sự lớn mạnh trong tương lai. Do đó, đây là món ăn gần như không thể thiếu trong các ngày lễ quan trọng của cộng đồng dân tộc Tày, Nùng.
Thịt ba chỉ. Ảnh minh họa.
Để làm món khâu nhục bạn cần tiến hành các bước sau:
Nguyên liệu
500g thịt ba chỉ/thịt mông/thịt nọng.
100 - 250g cây môn ngọt.
1 bó cải cúc (tần ô).
Hành tím, tỏi, ớt cắt lát.
Chao, bột ngũ vị hương, muối, đường, dầu ăn, nước tương, dấm đỏ…
Cách chế biến
Hành tỏi lột sạch vỏ, băm nhỏ.
Thịt ba chỉ rửa sạch, tẩm thịt với nước tương, ngũ vị hương, hành tỏi băm. Để khoảng 15 phút rồi chiên vàng (có thể sử dụng thịt quay). Sau đó, thái thịt thành miếng nhỏ cỡ ngón tay út.
Môn ngọt tước vỏ, rửa sạch, cắt ngang bằng chiều dài miếng thịt.
Rau cải cúc nhặt lấy lá (bỏ cọng), rửa thật sạch, để ráo.
Cho 1 muỗng nước tương + 1 muỗng đường + 3g bột ngũ vị hương + 1/2 muỗng hành tỏi băm nhuyễn + 20g chao đánh nhuyễn + 1 muỗng dầu ăn + 1 chén nước khoảng 100ml + 1/2 muỗng muối khuấy tan.
Sau đó, cho hỗn hợp gia vị vào một cái chảo, đun với lửa nhỏ (có thể thêm bớt gia vị tùy khẩu vị). Cho phần môn cắt nhỏ và thịt vào chảo đảo nhẹ tay. Khi thấy tất cả môn hút đều nước xào và vẫn còn nguyên miếng thì tắt lửa ngay, nếu xào lâu, môn sẽ teo tóp đi và nhả phần nước xào ra lại.
Hấp thịt: Chuẩn bị xửng hấp nhiều nước, một cái tô bằng sứ hoặc thủy tinh. Gắp từng miếng thịt và từng miếng môn sắp vào lòng tô chen kẻ đều nhau cho đầy đến 2/3 tô. Trải đều lá tần ô cho thật đầy vun lên khỏi miệng tô, để khi hấp rau sẽ mềm xuống bằng mặt tô là vừa.
Cho tô thịt vào xửng hấp khoảng 5 - 7 phút sau khi nước sôi, mở nắp xửng quan sát thấy lớp rau tần ô chín mềm là được, dùng đũa vén lại lớp rau cho gọn, mang tô thịt ra để nguội bớt.
Dùng một dĩa sâu lòng (vì có nước hấp khá nhiều trong tô thịt) úp lên mặt tô thịt rồi lật ngửa lại để trút thịt ra, rắc thêm chút tiêu bột lên mặt thịt. Dọn kèm chén nước tương pha chút dấm đỏ, ớt tươi cắt lát để chấm kèm nếu thích. Món ăn này thích hợp với tiết trời lạnh. Khi ăn người ta thường gắp một đũa có cả thịt và hai loại rau để nhấm nháp cho nên khi chặt thịt, cắt môn…chỉ nên làm miếng nhỏ.
Khâu nhục có thể ăn với cơm hoặc xôi, nhưng ngon nhất vẫn là ăn với bánh gật gù.