Phát hiện virus lạ ở loài gặm nhấm

Hành vi này không có gì lạ ở Pepper; chú mèo vốn là một thợ săn giỏi và thường mang “quà” về cho chủ. Tuy nhiên, phản ứng của chủ nhân Pepper lại khác thường. GS.TS. John Lednicky, chuyên gia về virus và sự truyền lây giữa các loài, nghi ngờ rằng chuột có thể mang virus deerpox (một loại virus gây bệnh ở loài nai), nên ông đã mang “chiến lợi phẩm” của Pepper tới phòng thí nghiệm tại Đại học Florida (UF) để xét nghiệm. Ông hiện làm việc tại Khoa Sức khoẻ Môi trường và Toàn cầu của đại học này và và là thành viên của Viện Tác nhân gây bệnh mới nổi.

Tại đây, Lednicky và nhóm của mình phát hiện ra con vật mà Pepper mang về là một loài chuột bông phổ biến, không mang virus deerpox mà lại mang jeilongvirus, vốn đã được tìm thấy ở châu Phi, châu Á, châu Âu và Nam Mỹ.

Jeilongvirus là một loại virus thuộc họ Paramyxoviridae, cùng nhóm với các loại virus gây bệnh hô hấp như virus sởi và quai bị. Các nghiên cứu về jeilongvirus còn hạn chế, nhưng chúng đã được tìm thấy ở nhiều loài động vật khác nhau, gồm động vật có vú, bò sát, chim và cá. Đôi khi, chúng có thể gây bệnh nghiêm trọng ở người, đặc biệt nếu có sự lây nhiễm chéo từ loài khác. Jeilongvirus còn được quan tâm do khả năng lây nhiễm đa loài, có thể phát triển trong tế bào của loài gặm nhấm, con người và cả động vật linh trưởng ngoài con người (như khỉ), khiến nó trở thành đối tượng tiềm năng cho các nghiên cứu về bệnh truyền nhiễm.

Và đây không phải là jeilongvirus thông thường. Lednicky cho biết, loại virus này có cấu trúc di truyền khác biệt nhiều so với các loại jeilongvirus khác.

"Nó phát triển tốt trong tế bào của loài gặm nhấm, người và tế bào động vật linh trưởng ngoài người, khiến nó trở thành một ứng viên tiềm năng cho sự kiện lây nhiễm chéo [khi virus di chuyển từ loài này sang loài khác]," Lednicky giải thích.

Virus này, được nhóm nghiên cứu đặt tên là Gainesville rodent jeilongvirus 1, là loại jeilongvirus đầu tiên được phát hiện ở Mỹ.

“Chúng tôi không mong đợi một loại virus như vậy, và phát hiện này cho thấy nhiều virus mà chúng ta chưa biết đến đang lưu hành trong các loài sống gần con người. Nếu chúng ta tìm hiểu sâu, chắc chắn sẽ phát hiện nhiều loại virus hơn nữa,” Emily DeRuyter - nghiên cứu sinh chuyên ngành Một sức khỏe (One Health) tại Khoa Sức khỏe Môi trường và Toàn cầu, đồng thời là học trò của Lednicky và là tác giả chính của bài báo về phát hiện mới trên tạp chí Pathogens, cho biết.

Mặc dù việc phát hiện Gainesville rodent jeilongvirus 1 có khả năng lây nhiễm nhiều loài là đáng lo ngại, DeRuyter cho biết không cần phải hoảng sợ. Phần lớn con người ít tiếp xúc trực tiếp với các vật chủ chính của jeilongvirus là chuột và chuột hoang dã.

“Con người có thể mắc bệnh nặng, thậm chí tử vong nếu nhiễm các dạng virus này, nhưng cho đến nay, các ca nhiễm như vậy vẫn hiếm và thường chỉ xảy ra với những người tiếp xúc với chất thải của loài gặm nhấm, thường do tiếp xúc với các thành phần củanước tiểu hoặc phân chuột trong không khí,” DeRuyter nói.

Nhóm nghiên cứu đã có thể nuôi cấy jeilongvirus trong phòng thí nghiệm, giúp họ tiếp tục tìm hiểu các đặc điểm của virus mới này, Lednicky - tác giả chính của nghiên cứu, cho biết.

"Các nghiên cứu trên động vật sẽ được thực hiện để xác định xem virus có gây bệnh cho loài gặm nhấm và các động vật nhỏ khác hay không," ông nói. "Cuối cùng, chúng tôi cần xác định xem nó có ảnh hưởng đến con người ở Gainesville và các khu vực khác của Florida hay không."

Các sáng kiến giám sát nhằm nhận diện các tác nhân gây bệnh mới hoặc tái xuất hiện đang lưu hành trong môi trường tự nhiên hoặc trong các nhóm người có nguy cơ cao cũng rất quan trọng, DeRuyter nói.

"Điều này giúp thiết lập cơ sở hạ tầng để đánh giá rủi ro của các tác nhân gây bệnh mới hoặc xác định liệu kiểu hình của virus có đang chuyển hướng trở nên nguy hiểm hơn đối với vật chủ hay không," DeRuyter cho biết.

Còn Pepper thì không có triệu chứng gì từ việc tiếp xúc với con chuột mang virus.

"Mèo nói chung tiến hoá để ăn loài gặm nhấm và không bị bệnh do nhiễm virus mà động vật gặm nhấm mang theo," Lednicky nói, "nhưng chúng tôi phải làm xét nghiệm để xác định liệu virus này có ảnh hưởng đến vật nuôi và con người hay không."