Rau ngổ (hay còn gọi là rau om) là loại rau gia vị quen thuộc trong đời sống hàng ngày và được biết đến nhiều với công dụng làm rau sống, rau ăn kèm, xào rau muống hoặc nấu canh chua với cá biển, cá đồng mang lại hương vị thơm ngon. Đặc biệt, rau ngổ còn rất giàu dưỡng chất.
Trong rau ngổ có 92% nước, 2,1% protid, 1,2% glucid, 2,1% cenluloza, 0,29% vitamin B, 2,11% vitamin C, 2,11% caroten, có chứa nhiều tinh dầu (0,1%), chủ yếu là limonene, aldehyd perilla, monoterpenoid cetone, và cis-4-caranone, ngoài ra còn có các nhóm hợp chất coumarine và flavonoid có tác dụng kháng viêm và kháng khuẩn.
Rau ngổ thường được dùng làm rau thơm cho một số món ăn và có tác dụng chữa bệnh không ngờ.
Theo Đông y, rau ngổ có vị cay, thơm, hơi chát, tính mát, có tác dụng thanh nhiệt, chỉ khái, giải độc, tiêu thũng, trừ viêm, chống sưng, giảm đau, sát trùng đường ruột, làm thuốc lợi tiểu, trị sỏi thận, sốt nóng, chống lão hóa, ngừa ung thư... trị thủy thũng, viêm kết mạc, phong chẩn, thủy đậu, trị những cơn đau thắt bụng.
Một số bài thuốc từ rau ngổ
Trị bệnh gan nhiễm mỡ, máu nhiễm mỡ: 100g rau ngổ phơi khô sao vàng hạ thổ 1 lần sắc 10 phút với 50g bạc hà phơi khô sao vàng hạ thổ 1 lần trong 100ml nước uống liên tục 1 tháng vào buổi tối, sau khi ăn.
Rau ngổ kết hợp với một số loại thuốc khác có thể trị được bệnh ung thư.
Trị sỏi thận
Cách 1: Lấy 20 – 30g rau ngổ tươi, rửa sạch, giã nát. Cho nước sôi để nguội vào lọc lấy nước uống hàng ngày. Kiên trì thực hiện bài thuốc này sẽ cho kết quả tốt.
Cách 2: Hái rau ngổ tươi, rửa sạch, giã nát lấy nước cốt, sau đó cho thêm một chút muối trắng vào khuấy đều và uống ngày 2 lần. Bạn cần kiên trì sử dụng trong khoảng 1 tuần sẽ thấy hiệu quả.
Cách 3: Uống nước sinh tố rau ngổ mỗi ngày hoặc đun sôi với nước để uống.
Cách 4: Rau ngổ tươi kết hợp với râu ngô, hoa mã đề để nấu nước uống chữa sỏi thận.
Các cách này có tác dụng lợi tiểu, giảm co thắt cơ trơn, giãn mạch máu, tăng lọc ở cầu thận; do đó làm tăng lượng nước tiểu, tạo điều kiện cho sỏi thận bị tống ra ngoài.
Trị sỏi mật: 100g rau ngổ tươi giã nhuyễn, vắt lấy nước cốt, thêm 1 muỗng canh mật ong uống vào buổi sáng lúc đói, liên tục 10 - 15 ngày.
Trị đái ra máu: Rau ngổ 10g, cỏ tháp bút 10g, rễ cỏ tranh 10g, thái nhỏ, phơi khô, tẩm rượu, sao vàng rồi sắc uống làm hai lần trong ngày.
Trị ban đỏ: Rau ngổ 20g, dây vác tía 20g, măng sậy 10g, đọt tre mỡ 10g, rửa sạch, thái nhỏ, sắc uống trong ngày.
Trị ho lâu ngày do viêm phế quản mãn tính, ngủ hay mơ: 50g rau ngổ rửa sạch, giã nhuyễn vắt lấy nước cốt cùng 3 - 5 hạt muối uống lúc sáng mới tỉnh dậy chưa đánh răng súc miệng, liên tục 10 - 15 ngày
Trị ho, sổ mũi: 15 - 30g rau ngổ tươi, rửa sạch, sắc kỹ lấy nước uống hằng ngày.
Trị viêm tấy đau nhức: Lấy 1 nắm rau ngổ tươi rửa sạch, giã nát, đắp vào nơi thương tổn rất công hiệu.
Trị đầy hơi, tức bụng, ăn không tiêu: Lấy rau ngổ tươi rửa sạch, mộc hương nam (mua ở các hiệu thuốc nam). Sắc 2 thứ trên với 1.000 ml nước còn 250 ml thì chia làm 2 lần, uống hết trong ngày.
Rau ngổ trị được bệnh tức bụng, ăn không tiêu hiệu quả.
Trị herpes: Rau ngổ tươi giã nát, chắt lấy nước cốt bôi lên tổn thương herpes mảng tròn (hoặc bệnh ngoài da); kết hợp nấu nước rau ngổ để rửa hằng ngày.
Trị đái dầm: Rau ngổ 20g, mùi tàu 20g, cỏ mần trầu 20g, cỏ sữa lá nhỏ 10g. Tất cả thái nhỏ, phơi khô, sắc với 400ml nước còn 100ml, uống sau bữa ăn chiều. Dùng 3 - 4 lần.
Trị tiểu tiện không thông, tiểu rắt, viêm đường tiết niệu: Dùng toàn cây non của rau ngổ khoảng 40 - 60g, rồi giã nhỏ hoặc bỏ vào máy xay sinh tố, chế thêm một ly nước sôi để nguội, vắt lấy nước và cho thêm ít hạt muối để uống.
Trị đầy hơi, tức bụng, ăn không tiêu: Lấy rau ngổ tươi rửa sạch, mộc hương nam (mua ở các hiệu thuốc nam). Sắc 2 thứ trên với 1.000ml nước còn 250ml thì chia làm 2 lần, uống hết trong ngày.
Trị vết thương ngoài da gây mủ: Giã nát vài ba cây rau tươi, đắp lên vết thương.
Trị rắn cắn: 15 - 20g rau ngổ tươi, 25g kiến cò, giã nát 2 vị trên, thêm 20 - 30ml rượu trắng, chắt lấy nước uống, còn bã đắp vào vết cắn. Hoặc lấy 20 - 40g rau ngổ khô, sao vàng, sắc lấy nước uống 4 - 5 lần liền.
Lưu ý khi dùng rau ngổ
- Phụ nữ có thai không nên ăn nhiều rau ngổ vì tác dụng giãn cơ phủ tạng có thể gây sẩy thai.
- Khi dùng rau ngổ dưới dạng tươi cần rửa thật sạch. Vì thân rau ngổ có nhiều lông và hay mọc ở nơi ẩm ướt đầm lầy dễ bị nhiễm khuẩn nên cũng có thể là nguyên nhân dẫn đến ngộ độc nếu rửa không kỹ.
- Khi áp dụng các bài thuốc trị ung thư, cần phải kiêng ăn hải sản, cam, quýt, bưởi, mãng cầu ta, nên ăn mãng cầu xiêm, trái lựu, hồng chín.