Kháng sinh mới tiêu diệt vi khuẩn kháng thuốc

Kháng sinh mới Zosurabalpin có thể tiêu diệt các chủng Carbapenem-resistant Acinetobacter baumannii (Crab) kháng thuốc cao trong mô hình chuột bị viêm phổi và nhiễm trùng huyết. Hiện thuốc đang được thử nghiệm trên người.

Tổ chức Y tế Thế giới xếp Crab vào loại mầm bệnh nguy hiểmsố 1, cùng với hai dạng vi khuẩn kháng thuốc khác là Pseudomonas aeruginosa và Enterobacteriaceae.

Tiến sĩ Andrew Edwards, giảng viên cao cấp về vi sinh phân tử tại Trường Hoàng gia London, người không tham gia nghiên cứu, cho biết: “Crab là nguyên nhân nghiêm trọng gây nhiễm trùng ở bệnh viện, nhất là ở những người đang thở máy. Tuy đây không phải mầm bệnh ác tính, nhưng nó kháng rất nhiều loại kháng sinh khác nhau, gây khó khăn cho việc điều trị."

“Thật không may, việc phát triển các cách điều trị mới chống lại vi khuẩn này vấp phải thách thức lớn. Bởi vì nó rất giỏi ngăn kháng sinh đi qua lớp tế bào bên ngoài của mình," ông nói. "Chính vì thế, công trình này khiến chúng tôi cực kỳ phấn khích”.

Nhiễm trùng do kháng kháng sinh đặt sức khỏe con người vào những tình trạng nguy cấp – nhất là những căn bệnh do một nhóm vi khuẩn lớn là vi khuẩn gram âm gây ra. Nhóm vi khuẩn này có lớp vỏ bảo vệ bên ngoài, chứa một chất có tên lipopolysaccharide (LPS).

“LPS cho phép vi khuẩn sống trong những môi trường khắc nghiệt, và nó cũng cho phép chúng né tránh đòn tấn công từ hệ miễn dịch của chúng ta”, theo Tiến sĩ Michael Lobritz, người phụ tráchtoàn cầu về bệnh truyền nhiễm tại bộ phận Nghiên cứu và Phát triển sớm của công ty Roche Pharma, Basel (Thụy Sĩ), nơi phát triển loại kháng sinh mới.

Trong hơn 50 năm trở lại đây, không có kháng sinh mới nào chống lại vi khuẩn Gram âm được phê duyệt.

Trước đây, công ty Roche xác định Zosurabalpin có khả năng ngăn chặn sự phát triển của A baumannii [một vi khuẩn gram âm nguy hiểm thường gặp trong nhiễm khuẩn bệnh viện] phát triển, nhưng không rõ nó hoạt động thế nào, hoặc là nó liệu có hiệu quả ở động vật nhiễm khuẩn liên quan tới Crab hay không.

Thông qua một loạt thí nghiệm được công bố trên tạp chí Nature, giáo sư Daniel Kahne tại Đại học Harvard, Cambridge (Mỹ), và các đồng nghiệp cho thấy thuốc này ngăn chặn LPS được vận chuyển ra màng ngoài của vi khuẩn và khiến cho lớp màng của nó không còn khả năng bảo vệ, do đó vi khuẩn bị tiêu diệt. Họ cũng phát hiện Zosurabalpin làm giảm đáng kể nồng độ vi khuẩn ở chuột viêm phổi do Crab và ngăn tình trạng tử vong ở những con bị nhiễm trùng huyết do Crab.

Tuy Lobritz nhấn mạnh rằng chỉ riêng loại thuốc nàythôi thì không thể giải quyết mối đe dọa của nhiễm trùng kháng kháng sinh, song phát hiện mới tạo tiền đề cho các nghiên cứu trong tương lai để tìm ra loại thuốc ngăn chặn hệ vận chuyển tương tự trong các vi khuẩn khác.

Edwards cho biết một dạng kháng sinh khác có tên là murepavadin đang được phát triển cũng nhắm vào quá trình vận chuyển LPS - mặc dù thông qua một cơ chế khác.

“Loại thuốc này tích cực chống lại vi khuẩn Pseudomonas aeruginosa, có khả năng mở rộng ra các vi khuẩn kháng nhiều kháng sinh khác như Klebsiella và E coli”, ông nói thêm.

Tuy nhiên, ông cảnh báo sự tiến triển của các thuốc mới từ nghiên cứu động vật lên con người cực kỳ khó khăn.

Trong khi đó, ủy ban khoa học, đổi mới và công nghệ của Anh đã kêu gọi phát triển những virus có khả năng tiêu diệt vi khuẩn – được gọi là thực khuẩn thể. Chúng hứa hẹn mang lại phương án thay thế thuốc kháng sinh chữa các bệnh nhiễm trùng kháng thuốc.