Khoảng 50 km về phía nam của Vitória (một tiểu vùng thuộc bang Espírito Santo ở phía đông nam Brazil) là thị trấn Guarapari nằm ở ven bờ biển - một địa điểm du lịch nổi tiếng.

Được biết đến với bãi biển trải đầy cát trắng, Guarapari là nơi nghỉ mát phổ biến cho những người đi nghỉ từ bang Minas Gerais (không giáp biển) cũng như từ Vitória và Vila Velha. Tuy Brazil có đường bờ biển dài và những bãi biển trải dài hàng trăm dặm, nhưng Guarapari lại là một trong rất ít địa điểm mà cát có tính phóng xạ tự nhiên.

.

Praia dos Padres, Guarapari. Ảnh: FABIAN KRONENBERGER/Flickr

Cát ở Guarapari có chứa monazite, một khoáng vật photphat có màu nâu đỏ và chứa một số nguyên tố đất hiếm (trong đó có urani and thori). Mức phóng xạ ở bãi biển Guarapari là khoảng 20μSv/giờ, thậm chí lên tới 131 μSv/giờ tại số điểm. Để các bạn dễ hình dung thì cường độ của tia X dùng để chụp lồng ngực là 100 μSv.

Monazite trong cát ở Brazil lần đầu tiên được chú ý bởi nhà khoa học người Áo Carl Auer von Welsbach vào thập niên 1880. Von Welsbach bấy giờ đang tìm kiếm thori để dùng cho đèn măng sông mới được phát minh của mình. Cát monazite nhanh chóng được sử dụng như nguồn thori và trở thành nền tảng của ngành công nghiệp đất hiếm. Các mỏ monazite ở phía nam Ấn Độ India và Brazil đã thống trị ngành công nghiệp này cho tới trước khi Thế Chiến II nổ ra. Sau đó, phần lớn các hoạt động khai thác này được chuyển sang Nam Phi và Australia.

.

Công nhân xử lý cát monazite. Ảnh: bionerd23/Flickr

Hiệp hội sử dụng cát phóng xạ của Guarapari vào trị liệu y học được sáng lập bởi bác sĩ Silva Mello vào năm 1972: ông ủng hộ việc nằm trên loại cát này để chữa viêm khớp và ung thư. Trong cuốn sách Guarapari: Miracle of Nature của mình, Mello đã trình bày những đặc điểm của phóng xạ tự nhiên, và kết quả là hàng ngàn du khách bắt đầu tới Guarapari. Nhiều người hoàn toàn đắm mình trong cát monazite vì cho rằng điều đó tốt cho sức khỏe và có thể giúp họ chữa bệnh. Ngành du lịch của bang này đã được hưởng lợi từ đó. Truyền thông Brazil đã đưa ra những quảng cáo về khả năng trị liệu trong cát của Guarapari.

Cơ Quan Hạt Nhân Brazil không khuyến khích việc ở lại bãi biển này lâu dài vì bức xạ gamma tại đây khá mạnh. Tia gamma năng lượng cao có thể đi xuyên qua cơ thể để gây ung thư da và làm tổn thương các mô. Tia alpha trong cát có thể gây ra ung thư phổi.

.

Bãi biển đông nghịt người ở Guarapari. Ảnh: bionerd23/Flickr

Cơ quan này cho rằng loại cát đen giàu monazite cần được loại bỏ vì sức khỏe của du khách. Chi phí cho hoạt động này có thể được thu hồi dễ dàng bằng cách khai thác monazite từ cát và bán khoáng sản. Toàn bộ bờ biển Brazil từ phía bắc Rio de Janeiro lên phía nam Bahia (khoảng 500 dặm) rất giàu monazite và có vài ngành công nghiệp trong vùng có thể phục vụ mục đích khai thác này.