Ballet Kẹp hạt dẻ: Giấc mơ ngọt ngào đêm Giáng Sinh

Lúc đầu, toàn bộ vở ballet Kẹp hạt dẻ do Marius Petipa và Lev Ivanov dàn dựng không thu hút được sự chú ý của công chúng khi công diễn vào tháng 12/1892. Tuy nhiên, tổ khúc dành riêng cho hòa nhạc mà Tchaikovsky lựa chọn ra từ vở ballet này lại ngay lập tức được khán giả đón nhận nhiệt liệt, và liên tục được yêu cầu trình diễn lại (encore) trong buổi công diễn tổ khúc vào tháng 3/1892. Có người cho rằng, tổ khúc của Tchaikovsky chính là thứ làm nên linh hồn của Kẹp hạt dẻ.

Mãi đến sau này, tới khi phiên bản của George Balanchine thành công ở New York vào năm 1955, vở ballet mới được chú ý. Cho đến hiện tại, thống kê cho thấy, 40% thu nhập hàng năm của các công ty biểu diễn nghệ thuật tại Mỹ tới từ vở ballet Kẹp hạt dẻ.

Màn 1

Đêm Noel, mọi người cùng tập trung ở phòng khách để trang trí cây thông Noel thật đẹp chuẩn bị cho bữa tiệc. Khi mọi việc hoàn tất, lũ trẻ bước tới bên cây thông Noel đang tỏa sáng lấp lánh trong ánh nến và đồ trang trí.

Bữa tiệc bắt đầu, âm nhạc nổi lên. Những món quà được phân phát cho lũ trẻ. Và khi chiếc đồng hồ con cú điểm 8 giờ, một bóng hình bí ẩn bỗng xuất hiện.

Đó là Drosselmeyer, một nhà ảo thuật, cha đỡ đầu của Clara, và cũng là một nghệ nhân làm đồ chơi tài hoa nữa. Ông mang theo những món quà bất ngờ cho lũ trẻ, đặc biệt là 4 con búp bê biết nhảy múa vui nhộn. Sau màn biểu diễn chúng được ông cất đi một cách cẩn thận.

Clara và Fritz ỉu xìu khi thấy Drosselmeyer cất những con búp bê đi, nhưng ông vẫn còn một món đồ chơi khác để khoe với chúng: đó là một cái kẹp hạt dẻ bằng gỗ chạm khắc hình một người lính nhỏ. Những đứa trẻ khác làm ngơ với món đồ, nhưng Clara lại ngay lập tức tỏ ra thích thú với nó. Thật không may, Fritz đã nhỡ tay bẻ gẫy cái kẹp hạt dẻ. Điều đó làm Clara rất buồn.

Đêm đến, khi mọi người đi ngủ, Clara quay trở lại phòng khách để thăm người bạn kẹp hạt dẻ yêu quý của mình. Khi cô bé đi tới cũng là lúc đồng hồ điểm nửa đêm. Cô bé ngước lên và nhìn thấy Drosselmeyer đang ngồi trên chiếc đồng hồ.

Bỗng nhiên, cảnh vật nhanh chóng biến đổi xung quanh Clara, những con chuột chạy vào đầy phòng, còn cây thông Noel thì cao lên một cách chóng mặt. Cái kẹp hạt dẻ cũng cao lớn như một người thật. Clara bất ngờ bị hất vào giữa cuộc chiến của những chú lính bằng bánh quy gừng và bầy chuột dẫn đầu bởi một ông Vua Chuột.

Chú kẹp hạt dẻ chạy tới chỉ huy mọi người và những cô búp bê trở thành các bác sĩ chữa trị cho quân lính bị thương. Khi đội quân của Vua Chuột lấn át đội quân của chú kẹp hạt dẻ, vốn vẫn còn đang bị thương, Clara bất ngờ quăng chiếc dép để đánh lạc hướng tên Vua Chuột, giúp chú kẹp hạt dẻ đâm hắn.

Bầy chuột rút lui còn chú kẹp hạt dẻ hóa thành một vị hoàng tử.

Hoàng tử đưa Clara tới khu rừng thông tràn ngập ánh trăng, nơi mà những bông tuyết nhảy nhót xung quanh và vẫy tay chào đón họ tới vương quốc của họ.

Màn 2

Clara theo hoàng tử đến vương quốc bánh kẹo, nơi cô tiên Sugar Plum đang cai quản hộ trong lúc hoàng tử vắng mặt. Hoàng tử kể cho cô tiên nghe về việc Clara đã bảo vệ chàng khỏi Vua Chuột, giúp chàng trở lại thành người như thế nào.

Để vinh danh cô gái dũng cảm, một lễ hội với đủ loại bánh kẹo khắp thế giới được tổ chức: Sô-cô-la từ Tây Ban Nha, cà phê từ Ả rập, trà từ Trung Quốc và kẹo mía từ Nga nhảy nhót vui nhộn. Những người chăn cừu Đan Mạch thổi sáo, Mẹ gừng dắt theo những đứa con Polichinelles lần lượt xuất hiện từ dưới lớp váy khổng lồ cùng nhau nhảy múa. Những bông hoa xinh đẹp biểu diễn điệu Van. Cô tiên Sugar Plum và các hiệp sĩ của mình cũng nhảy một bài. Rồi tất cả các loại bánh kẹo cùng nhau nhảy một điệu Van.

Sau đó, cô tiên Sugar Plum dẫn Clara và hoàng tử bước xuống khỏi ngai vàng. Chàng đưa nàng tới chỗ xe trượt tuyết kéo bằng tuần lộc, cúi chào, và hôn tạm biệt Clara…

Clara thốt lên rằng cô ước gì chuyến phiêu lưu này sẽ không bao giờ kết thúc. Hoàng tử nhìn cô và nói rằng nó sẽ không kết thúc cho những ai biết tìm nó ở đâu.

Clara tỉnh dậy vào buổi sáng, phía dưới cây thông Noel, trong tay cô bé vẫn đang nắm chặt chiếc kẹp hạt dẻ…

Cũng như vở ballet Hồ thiên nga (Swan Lake), vở Kẹp hạt dẻ cũng có nhiều cái kết khác nhau. Trên đây là bản tóm tắt nội dung dựa phiên bản năm 1892 của Marius Petipa.

Hoài Vân