Điều bất ngờ trong Hội nghị cấp cao đặc biệt ASEAN - Mỹ tại Sunnylands (California, Mỹ) vừa qua là bên cạnh chính trị và thương mại, vấn đề đổi mới - sáng tạo nổi lên như một chủ đề quan trọng trên cả bàn nghị sự lẫn các hoạt động bên lề của các nhà lãnh đạo.
Cổ vũ “đổi mới, sáng tạo”
Ngay trong diễn văn khai mạc hội nghị hôm 15/2, Tổng thống nước chủ nhà Mỹ Barack Obama cho rằng ASEAN nên làm nhiều hơn để “cổ vũ tinh thần khởi nghiệp và đổi mới sáng tạo nhằm tăng trưởng và phát triển một cách bền vững, mang lại lợi ích cho tất cả mọi người”. Đáp lại, các nhà lãnh đạo ASEAN đưa ra nhiều đề xuất và chia sẻ quan điểm về việc làm thế nào để xây dựng một cộng đồng kinh tế trong khu vực có tính sáng tạo hơn.
Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng khi tham dự thảo luận về chủ đề “Thúc đẩy thịnh vượng khu vực theo hướng phát huy tinh thần kinh doanh và sáng tạo” đã đề xuất thành lập một trung tâm ASEAN - Mỹ để hỗ trợ các dự án khởi nghiệp, phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ đặt tại Việt Nam. Trung tâm này có mục tiêu phát huy tiềm năng sáng tạo và tăng cường sự kết nối của các doanh nghiệp ASEAN. Ông cũng nhấn mạnh Mỹ và ASEAN cần gia tăng các hoạt động đầu tư, chia sẻ kinh nghiệm khởi nghiệp, tri thức, công nghệ giữa các doanh nghiệp, nhằm hỗ trợ ASEAN xây dựng môi trường kinh doanh thuận lợi cho đổi mới sáng tạo.
Cùng quan điểm với đại diện của Việt Nam, một số nhà lãnh đạo ASEAN khác cũng đặc biệt quan tâm đến vấn đề đổi mới sáng tạo trong chương trình làm việc của mình trên đất Mỹ. Thủ tướng Singapore Lý Hiển Long hoan nghênh các nỗ lực của Mỹ nhằm giúp ASEAN xây dựng một nền kinh tế đổi mới, sáng tạo, đồng thời nói thêm rằng khu vực phải học hỏi rất nhiều từ văn hóa khởi nghiệp của Mỹ. Ông cùng một số người đồng cấp đã dành nhiều thời gian gặp gỡ các tập đoàn hàng đầu của nước chủ nhà như IBM, Microsoft và Cisco nhằm đưa ra các đề xuất, tìm kiếm biện pháp thúc đẩy nền kinh tế số và đổi mới sáng tạo ở nước mình.
Mỹ đặt 3 trung tâm sáng tạo tại ASEAN
Sau các phiên thảo luận, lãnh đạo các bên tham dự đi đến nhận định chung rằng khu vực Đông Nam Á và châu Á - Thái Bình Dương sẽ còn tiếp tục phát triển năng động. Trong giai đoạn tới, việc chuyển đổi mô hình kinh tế theo hướng phát triển các ngành có hàm lượng khoa học công nghệ cao, phát huy tinh thần kinh doanh và sáng tạo sẽ là hướng ưu tiên của các nước ASEAN; quan hệ đối tác chiến lược ASEAN - Mỹ sẽ được phát triển sâu sắc hơn. Bởi theo các lãnh đạo Đông Nam Á, Mỹ có thể hợp tác, hỗ trợ ASEAN phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ, công nghệ cao, năng lượng sạch và phát huy tinh thần kinh doanh khởi nghiệp.
Ngay sau hội nghị, Mỹ chuẩn bị công bố kế hoạch thành lập 3 trung tâm có sứ mệnh thúc đẩy đổi mới sáng tạo và khởi nghiệp kinh doanh ở cơ quan đại diện ngoại giao Mỹ tại Singapore, Bangkok và Jakarta. Chức năng chính của các trung tâm này là điều phối các chương trình hiện có, những kênh đầu tư của Mỹ trong khu vực và phát triển các dự án mới.
Kế hoạch này là một phần sáng kiến kết nối Mỹ - ASEAN (US-ASEAN Connect) có mục tiêu tăng sự tham gia về kinh tế của Mỹ trong khu vực. Sáng kiến chưa được Washington công bố chính thức và mới chỉ rất ít chi tiết liên quan được hé lộ trong hội nghị Sunnylands.
Phó Cố vấn an ninh quốc gia của Nhà Trắng Ben Rhodes nói với tờ The Strait Time rằng, Mỹ muốn kết nối ASEAN với các doanh nghiệp Mỹ và nhận diện những rào cản để có thể khuyến khích khởi nghiệp kinh doanh. Ông cho rằng Mỹ có nhiều kinh nghiệm để coi khởi nghiệp kinh doanh và đổi mới sáng tạo như một lợi thế cạnh tranh.
“Tôi đã tới thăm Lào tháng 10 năm ngoái. Chúng tôi sẽ không đầu tư nhiều vào cơ sở hạ tầng ở Lào như Trung Quốc hay Nhật Bản, nhưng chúng tôi có thể mang đến sự đầu tư chất lượng và xây dựng năng lực để giúp Lào cải thiện vốn nhân lực, tạo sự kết nối với nền kinh tế toàn cầu, từ đó giúp đổi mới sáng tạo bám rễ ở những nơi như thành phố Vientiane” - ông Rhode nói.
Hội nghị cấp cao đặc biệt Mỹ - ASEAN tại Sunnylands có sự tham gia của Tổng thống Mỹ và lãnh đạo các nước Đông Nam Á. Dẫn đầu đoàn đại biểu Việt Nam tham dự hội nghị này là Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng. Đây là hội nghị quốc tế quan trọng đầu tiên trong năm 2016 của ASEAN và là hội nghị cấp cao đầu tiên giữa ASEAN và một nước đối tác ngay sau khi cộng đồng ASEAN chính thức ra đời.