‘Đột phá’ là cuốn tự truyện của Jack Thomas Andraka - cậu học sinh Mỹ tìm ra phương pháp xét nghiệm sớm ung thư tuyến tụy từ hiểu biết ban đầu về căn bệnh này bằng 0.
Tuổi thơ của Jack (1997) bình thường như bao đứa trẻ khác. Cậu có một người anh trai tên Luke - anh trai cậu rất thông minh và hầu như luôn thắng cậu trong những lần đấu trí. Bởi vì thua anh quá nhiều, cậu luôn cố gắng để hơn anh trong một lĩnh vực nào đó. Mẹ của Jack là một bác sĩ và cậu đã có cơ hội được xem những cuộc phẫu thuật. Cậu còn có một người chú tên là Ted, người cậu cùng đi chơi nhiều nơi và kể cho cậu nghe về các thí nghiệm khoa học. Chú Ted cũng là động lực để cậu bắt tay vào làm quen với nghiên cứu khoa học.
Ở trường tiểu học, Jack không được học nhiều về môn toán và môn khoa học, bởi trường cậu không chú trọng những môn ấy. Nhưng lên cấp 2, cậu theo học một trường bán công lập gần nhà. Ngôi trường này chuyên dạy toán và khoa học, nên giúp ích cậu rất nhiều trong việc nghiên cứu sau này.
Nhưng tuổi thơ của Jack không bình yên mãi như vậy, cậu là người đồng tính nam và khi cậu công khai thông tin này thì mọi người lại kì thì giới tính của cậu. Cả giáo viên lẫn học sinh đều trêu chọc cậu. Cậu luôn cố gắng chịu đựng, nhưng khi chú Ted của cậu bị ung thư tuyến tụy và qua đời, cậu đã tự tử không thành do bị bố mẹ phát hiện.
Jack Andraka năm 2014. Nguồn: INT
Tiếp đó, Jack gặp thầy Jim, cũng là một người đồng tính nam như cậu. Cả hai nói chuyện với nhau rất nhiều, từ đó, Jack cảm thấy yêu đời hơn để rồi khi lên cấp ba, cậu hòa nhập trở lại với các bạn.
Tuy nhiên sự ra đi của chú Ted khiến Jack không nguôi đau buồn, và cậu quyết định tìm hiểu về bệnh ung thư tuyến tụy - một bệnh có tỷ lệ mắc là 1/78, hầu hết các trường hợp đều tử vong do phát hiện muộn và phương pháp xét nghiệm khá đắt, lên tới 800 USD/lần với tỷ lệ sai sót 30%.
Không chỉ lên Google và Wikipedia để tra cứu về ung thư tuyến tụy, Jack còn mang cả sách báo đến lớp để tìm hiểu thêm. Áp dụng thêm một số kiến thức được học ở trường, cậu tìm ra cách xét nghiệm căn bệnh này, nhưng vấn đề là không có phòng thí nghiệm. Cậu viết thư gửi cho 200 bác sĩ để mượn phòng thí nghiệm, và chỉ có một bác sĩ đồng ý. Sau một thời gian dài miệt mài nghiên cứu, cuối cùng cậu đã tìm ra phương pháp xét nghiệm ung thư gây chấn động, chỉ tốn chưa đến số tiền tương đương 1.000 đồng của Việt Nam, nhanh hơn 168 lần, nhạy hơn 400 lần so với phương pháp cũ. Cần nói thêm rằng, phương pháp xét nghiệm của cậu chưa được công bố trên tạp chí khoa học có bình duyệt nào, bởi vậy một số nhà khoa học vẫn nghi ngờ hiệu quả thực sự của nó. Tuy nhiên, điều đó không làm giảm ấn tượng của người đọc về trí thông minh và lòng kiên trì của Jack.
Năm 2012, Jack đem thành quả nghiên cứu của mình đến trình bày tại Hội chợ khoa học và kỹ thuật quốc tế (Intel ISEF) - cuộc thi khoa học kỹ thuật lớn nhất thế giới dành cho học sinh - và giành giải quan trọng nhất - giải Gordon E.Moore với phần thưởng là học bổng 75 nghìn USD. Sau đó, cậu tiếp tục giành một số giải thưởng vinh dự khác và được nhiều kênh truyền hình, bao gồm chương trình Early Start của CNN, mời phỏng vấn; cũng như được tổng thống Obama và cựu tổng thống Clinton mời dự tiệc. Tiếp theo, cậu còn chế tạo được bộ lọc nước hiệu quả từ chai nhựa. Jack từng nói: “Tôi sống để khiến bàn tay mình nhuốm bẩn, tháo tung mọi thứ và tìm ra quy luật vật hành của thế giới”.
Kể lại cuộc sống của một cậu bé bị bạn bè coi thường và trải qua nỗi đau mất người thân lớn đến mức muốn tự sát, “Đột phá” chính là cuốn sách truyền cảm hứng cho người đọc vượt qua chứng trầm cảm và sự bắt nạt đồng tính để vươn lên. Nhưng trên tất cả, cuốn hồi ký của Jack đã tiếp thêm sức mạnh cho những người trẻ với thông điệp: mỗi chúng ta có thể thay đổi thế giới nếu chúng ta can đảm cố gắng! Các thí nghiệm khoa học được giới thiệu xen kẽ, đặc biệt ở cuối cuốn sách, làm cho “Đột phá” trở thành một tài liệu bổ ích cho các chương trình giảng dạy STEM.
Cuốn sách của Jack Andraka đã được Hiệp hội Giáo viên khoa học Mỹ bình chọn là cuốn sách STEM xuất sắc nhất năm 2017. Trên trang bán hàng trực tuyến lớn nhất thế giới Amazon, cuốn sách nằm trong top 20 cuốn sách trải nghiệm hay nhất dành cho thanh thiếu niên. Nhận xét về cuốn sách, tờ USA Today viết: “Không chỉ thú vị và chân thực tột bậc, tự truyện của Jack mở ra sự thật về tuổi trưởng thành, và tất cả được chia sẻ rộng mở với độc giả. Jack Andraka xứng đáng là người truyền cảm hứng cho thế hệ của chính cậu!”
Jack Andraka hiện là sinh viên chuyên ngành nhân chủng học và kỹ thuật điện tại Đại học Stanford. Tạo nên một dấu ấn không thể phai mờ trong nền khoa học ở tuổi 16, rất nhiều chuyên gia và các nhà khoa học lớn trên thế giới đều cho rằng: bằng niềm đam mê và vốn kiến thức của mình, Jack Andraka sẽ tác động đến khoa học theo nhiều cách trong tương lai.