Tài trợ vĩnh viễn cho Ngân hàng gene lúa lớn nhất thế giới

Khoản tài trợ này chiếm 2% trong khoản ngân sách hằng năm 67 triệu USD của IRRI nhưng “ý nghĩa của nó còn hơn thế”, ông Matthew Morell, Tổng giám đốc IRRI, giải thích. “Không chỉ giúp duy trì bộ sưu tập giống lúa, mà khoản tài trợ này còn giúp chúng tôi có thể cung cấp miễn phí nguồn giống cho hàng ngàn người có nhu cầu”.

Ngân hàng gene IRRI đặt tại tại Los Baños, Philippines lưu trữ nguồn gene của 136.000 giống lúa và những giống lúa hoang liên quan – những nguồn gene quan trọng để các nhà khoa học sử dụng trong nghiên cứu và nhà tạo giống dùng để phát triển những giống lúa mới.

Giai đoạn đầu tiên trong tài trợ của Crop Trust sẽ tập trung vào các hoạt động thiết yếu của ngân hàng gene lúa ở IRRI trong giai đoạn 2019-2023, bao gồm việc bảo tồn, tái tạo và phân phối các bộ sưu tập hạt giống lúa hoang dã. Các nhà khoa học trên khắp thế giới sử dụng các hạt giống này để nghiên cứu, cải tiến các giống lúa chịu được tác động của biến đổi khí hậu, tăng năng suất cho nông dân.

Ngân hàng gene có thế hệ đầu tiên và các thế hệ cải tiến của IR8 – giống lúa năng suất cao đầu tiên trên thế giới được các nhà nghiên cứu ở IRRI phát triển vào đầu những năm 1960. Sau khi được công bố vào năm 1966, giống lúa IR8 đã cứu nhiều nước ở châu Á thoát khỏi nạn đói. Hiện gần một nửa dân số trên toàn cầu sử dụng lúa gạo làm lương thực chính. Đây là một trong nhiều lý do giải thích tầm quan trọng của việc bảo vệ ngân hàng gene – nơi lưu giữ nhiều giống lúa đã được nông dân chọn lọc suốt hàng trăm năm qua.

“Ngân hàng gene giống như một thư viện, nơi bạn có thể tìm thấy những nguồn gene thích nghi với những yếu tố gây bất lợi nhất định hoặc những thách thức của môi trường”, Morell giải thích, “Chúng ta có thể kết hợp những nguồn gene này để tạo ra những giống lúa có năng suất cao hơn.”

Chẳng hạn như 5 triệu nông dân ở Ấn Độ, Bangladesh, Nepal, Lào, Philippines và Indonesia đã trồng một giống lúa chịu ngập mới – được phát triển nhờ hợp tác giữa IRRI và Quỹ Bill & Melinda Gates. Trong khi đa số các giống lúa đều chết nếu bị úng thì giống lúa scuba chịu được ngập nước trong 2 tuần. Hiện nay, các nhà nghiên cứu đang cải tiến giống lúa để thích ứng điều kiện khí hậu ở châu Phi, một số khác đang tìm cách tăng cường khả năng chịu hạn, nhằm tạo ra giống lúa có khả năng thích nghi với nhiều điều kiện thời tiết bất lợi.

Giám đốc điều hành Crop Trust, Marie Haga cho biết, khoản tài trợ này đã công nhận giá trị của 20 năm hoạt động và 50 năm nghiên cứu về cách cộng đồng quốc tế có thể bảo vệ giống cây trồng sử dụng trong nông nghiệp và làm thực phẩm. Có nhiều loại lúa đã bị mất giống, và bảo tồn những giống còn lại là “hoàn toàn cần thiết đối với việc sử dụng hệ thống lương thực trong lâu dài”, bà nhận xét, “Với mỗi giống lúa đã mất, chúng ta lại mất đi những lựa chọn cho tương lai.”

Chủ yếu nguồn quỹ đầu tư cho IRRI từ các quốc gia như Hoa Kỳ, Đức, Na Uy, Vương quốc Anh và Úc, sẽ được đầu tư cho IRRI. Thỏa thuận với Crop Trust sẽ kéo dài qua năm 2023, đến giai đoạn 5 năm tiếp theo sẽ tiến tới sửa đổi kế hoạch hoạt động của ngân hàng gene và vấn đề chi phí vận hành. Nhưng theo Haga, đó mới chỉ là bước đầu tiên, “chúng tôi mong muốn tài trợ vĩnh viễn cho tất cả các bộ sưu tập giống cây trồng lớn trên toàn thế giới.”