Thành tích đáng nể của tiến sĩ Việt được Forbes vinh danh

Là một trong 30 nhân vật dưới 30 tuổi nổi bật nhất Việt Nam năm 2016 (do tạp chí Forbes bình chọn), tiến sĩ Đoàn Xuân Quang Minh có gần 12 năm tham gia nghiên cứu ở 6 lĩnh vực: Lý sinh (Biophysics), Hóa sinh (Biochemistry), Tế bào học (Cell Biology), Tin sinh học, Miễn dịch học, và Vi sinh vật học.

Hiện Minh công tác tại Viện Pasteur, Paris, Pháp. Trước đó, anh được Đại học Debrecen, Hungary cấp học bổng toàn phần nghiên cứu sinh tiến sĩ và tốt nghiệp tiến sĩ y khoa với điểm số tuyệt đối (5/5).

Chọn đối đầu bệnh tật từ phòng thí nghiệm

Tốt nghiệp cấp ba ở Việt Nam, Quang Minh du học ngành Y khoa ở Hungary. Anh chọn bắt đầu nghiên cứu khoa học, làm việc trong phòng thí nghiệm từ năm thứ hai, song song với việc thẩm thấu lượng kiến thức khổng lồ trên lớp.

Qua thời gian làm việc và tiếp xúc với người đi trước, anh tâm niệm, chữa trị bệnh là quan trọng, nhưng quan trọng hơn là nghiên cứu ra được cách chữa trị. Từ đó, chàng trai Việt Nam chọn trở thành nhà nghiên cứu khoa học, thay vì bác sĩ lâm sàng.

“Khác với việc chăm sóc sức khỏe cho từng bệnh nhân, một phương thuốc mới nếu được nghiên cứu thành công, như vaccine chẳng hạn, có thể cứu được hàng triệu, hàng tỷ người” - Quang Minh chia sẻ.

Hiện nay, tại viện Pasteur, tiến sĩ trẻ đang nghiên cứu vaccine phòng bệnh truyền nhiễm Chlamydia (bệnh nhiễm khuẩn lây qua đường sinh dục có số lượng người mắc bệnh cao nhất).

Đồ họa: Diệp Uyên

Chlamydia cũng là một trong những nguyên nhân gây mù ở trẻ em cao nhất (bệnh trachoma). Bệnh chưa có vaccine phòng chống nên phải điều trị bằng thuốc kháng sinh, gây gánh nặng về tài chính nhưng vẫn kháng thuốc.

Theo chị Sara Campos, đồng nghiệp của anh Minh, trong đề tài này tại Viện Nghiên cứu Pasteur, phương pháp nghiên cứu do chính tiến sĩ Quang Minh đề ra.

“Phương pháp ChIP-seq hiểu nôm na là quan sát biến động của toàn bộ bộ gene trong các điều kiện khác nhau. Mục tiêu của việc này là cùng lúc quan sát cơ thể và hệ gene của mầm bệnh Chlamydia, đồng thời theo dõi nhiều tương tác, kết quả là thu thập lượng thông tin đa chiều” - Sara cho biết.

Sara cũng chia sẻ, phương pháp phức tạp nhưng hiệu quả này giúp chị bổ sung khái niệm và góc nhìn mới. “Mình luôn cố gắng tìm ra những ý tưởng mới và đề xuất cho việc nghiên cứu” – chị nhận xét.

Chính sự sáng tạo này mà công trình nghiên cứu mà tiến sĩ trẻ Quang Minh tham gia trong quá trình học mang tên “Phát triển phương pháp tự động phân tích hình ảnh tế bào giàu nội dung” được đánh giá cao. Đề tài đã giải quyết cùng lúc bốn vấn đề lớn khác.

Từng từ chối mức lương gấp 3 lần

Gắn bó với nghiên cứu khoa học xấp xỉ 12 năm, Quang Minh chia sẻ, sự tự do sáng tạo và việc được tiếp xúc nhiều ý tưởng lớn mang đến cho anh động lực phấn đấu.

“Vấn đề lương bổng không chi phối tôi” - Minh nói và thẳng thắn chia sẻ anh từng từ chối công việc ở nước ngoài với mức lương gấp 3 lần để đến Pháp.

Vị tiến sĩ trẻ cho rằng, chính Trung tâm Nghiên cứu Khoa học quốc gia Pháp (CNRS) và viện Pasteur, là trung tâm hội tụ và chuyển giao ý tưởng của ngành nghiên cứu mà anh đang theo đuổi.

Thêm vào đó, theo Minh, các bạn trẻ không nên giữ định kiến về kinh tế eo hẹp khi làm nghiên cứu khoa học. Quang Minh cho rằng, thị trường khoa học theo hướng thương mại hóa lại rất lớn, đặc biệt ở các nền khoa học tiên tiến.

“Các hãng dược phẩm, công nghệ sinh học/y học, sẵn sàng đầu tư lớn vào nghiên cứu đổi mới sáng tạo và công nghiệp y sinh học hiện là ngành sinh lợi nhuận rất cao và lương hấp dẫn” - Quang Minh giải thích.

Anh lấy ví dụ ở viện Pasteur, các buổi chuyển giao công nghệ kết nối học thuật – công nghiệp, biến công trình khoa học thành sản phẩm cụ thể, tìm đối tác tiềm năng hay thương mại hóa bằng sáng chế… thường xuyên được tổ chức.

Điều này hiện thực hóa các công trình nghiên cứu và thể hiện lợi ích kinh tế của nó, bên cạnh lợi ích cốt lõi phục vụ xã hội.