Mỹ cần nhiều đợt giãn cách xã hội đến giữa năm 2022 để không bị quá tải số ca Covid-19 nặng?

Bài báo được xuất bản vào ngày 14/4 trên tạp chí Science. Đây là nghiên cứu lớn đầu tiên sử dụng dữ liệu từ hai loại coronavirus khác có liên quan chặt chẽ với nhau, OC43 và HKU1, là những virus gây ra phần lớn các ca cảm lạnh thông thường, để dự đoán Covid-19 sẽ lây lan thế nào. Theo đó, các tác giả cho rằng, nếu SARS-CoV-2 hoạt động tương tự như OC43 và HKU1, thì mùa hè sẽ làm chậm đáng kể sự lây lan nhưng không đủ để ngăn chặn virus. Một nguy cơ khác là giãn cách xã hội kéo dài trong mùa hè sẽ tạo ra một đợt bùng phát tồi tệ hơn vào mùa đông 2020-21, bởi vì vẫn còn rất nhiều người chưa bị nhiễm virus.

Bên cạnh biến số tác động theo mùa, biến số quan trọng tiếp theo trong mô hình là thời gian miễn dịch sau khi nhiễm. Nhà dịch tễ học Marc Lipsitch, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, cho biết trong một cuộc họp báo rằng "phỏng đoán hợp lý là (người đã từng nhiễm) tối thiểu sẽ được bảo vệ một phần trong khoảng một năm, và tối đa có thể được bảo vệ trong vài năm. Nhưng (những mốc thời gian này) vẫn rất mang tính phỏng đoán."

Trong mô hình, khả năng miễn dịch kéo dài khoảng một năm sẽ dẫn đến sự bùng phát hàng năm của Covid-19 (giả sử không có giãn cách xã hội hoặc bất kỳ sự can thiệp nào khác), trong khi thời gian miễn dịch lâu hơn sẽ dẫn đến bùng phát ngày càng ít thường xuyên hơn. Những đợt bùng phát này sẽ ít nghiêm trọng hơn nếu một người đã mắc một trong những loại virus corona khác cũng có khả năng miễn dịch nhất định đối với SARS-CoV-2.

Mô hình này, theo mô tả của chính các nhà nghiên cứu, đưa ra nhiều giả định đơn giản hóa. Chẳng hạn, mô hình không xem xét việc truy tìm nguồn gốc tiếp xúc gắt gao có thể ngăn chặn sự lây lan của virus như thế nào. Và nó mô hình hóa mọi người giống hệt nhau: tất cả đều dễ bị tổn thương, dễ tiếp xúc, khả năng lây nhiễm hoặc phục hồi như nhau. Trong khi trên thực tế con người ở các độ tuổi khác nhau có xu hướng phản ứng với virus khác nhau.

Họ cũng giả định mức R0 (khả năng một người mắc bệnh có thể lây cho bao nhiêu người) trong trường hợp không giãn cách xã hội là 2 đến 2,5 người. Một số nghiên cứu đã cho thấy R0 cao hơn thế, và đây thực sự là tin tốt, vì nếu thế thì virus đã lan rộng hơn rất nhiều và ít gây chết người hơn so với những gì đã biết. Như Lipsitch đã nói, "mỗi trường hợp chúng ta biết có thể tạo ra nhiều khả năng miễn dịch thông qua các ca bệnh nhẹ. Điều này có thể xảy ra."

Và mô hình cũng giả định rằng sẽ không có tiến triển nào trong việc điều trị bệnh hoặc tạo ra vắc-xin.

Theo các giả định này, và thêm nữa là giả định rằng giãn cách xã hội làm giảm 60% và mùa hè làm giảm 40% khả năng lây truyền của virus, mô hình dự báo rằng: để duy trì số ca Covid-19 cần chăm sóc đặc biệt ở dưới mức các bệnh viện hiện có thể xử lý, Hoa Kỳ sẽ cần duy trì các điều kiện giãn cách xã hội hiện tại cho đến giữa tháng Năm, giãn cách tiếp trong tháng Tám, một lần nữa từ cuối tháng Mười đến cuối năm, sau đó từ tháng Hai đến tháng Tư năm 2021, tháng Sáu năm 2021, rồi những đợt tương tự trong năm 2022 và xa hơn nữa.

Trong trường hợp số lượng giường chăm sóc đặc biệt được tăng cường gấp đôi, nhưng vẫn giữ các giả định khác, cũng đủ tạo ra bức tranh khả quan hơn nhiều. Sau 3 lần giãn cách nữa, mỗi lần một hoặc hai tháng đến giữa năm 2021, và sau đó là giãn cách một tháng vào cuối năm 2021, Hoa Kỳ sẽ đạt được miễn dịch cộng đồng vào tháng 7/2022.

Tuy nhiên, với rất nhiều ẩn số, các ước tính có thể nhanh chóng thay đổi. Các nhà nghiên cứu đã xem xét hàng chục kịch bản khác nhau trong bài báo của mình. Và trong tất cả các kịch bản, "cần một vài lần giãn cách xã hội để đưa chúng ta đến với khả năng miễn dịch cộng đồng trong trường hợp không có vắc-xin," Lipsitch nói.