Tài xế công nghệ Trung Quốc và cuộc chiến với những “thuật toán”

Ngay sau khi giao đồ ăn vẫn còn nóng hổi cho khách hàng theo đúng thời gian trên ứng dụng, Zhuang Zhenhua - tài xế công nghệ của dịch vụ giao hàng Meituan (Trung Quốc) hí hửng ấn hoàn thành đơn hàng trên ứng dụng. Thế nhưng, ngay lập tức, tiền công cho đơn hàng vừa giao thành công của anh bị trừ đi một nửa.

Ứng dụng thông báo nguyên nhân là do Zhuang giao hàng trễ hơn dự kiến, việc trừ 50% tiền công được thực hiện ngay lập tức qua các thuật toán tự động.

Đây là tình trạng chung mà không ít tài xế công nghệ ở Trung Quốc phải “ấm ức” chịu thiệt vì các thuật toán tính giờ mà nền tảng giao hàng sử dụng để đánh giá công việc của họ. Rất nhiều công ty vận chuyển đã áp dụng “chiêu trò trễ giờ” nhằm ăn chặn thù lao của hàng triệu nhân viên giao hàng, trong bối cảnh dịch vụ vận chuyển đang bùng nổ mạnh mẽ ở quốc gia này.

Nhà chức trách Trung Quốc đã lên án và yêu cầu các công ty vận hành, trong đó có Meituan và Ele.me của Alibaba phải đảm bảo quyền lợi cho người lao động như trả tiền công và bảo hiểm hợp lý, cũng như sửa đổi các thuật toán để tránh việc nhân viên giao hàng phải chạy ẩu để hoàn thành đơn hàng đúng hạn.

Tuy nhiên, nhiều tài xế xe công nghệ vẫn phàn nàn rằng các công ty hiện chưa có những thay đổi đáng kể.

“Cách duy nhất để giao hàng đúng giờ chính là phóng thật nhanh, vượt đèn đỏ và đi sai làn đường”, anh Zhuang chia sẻ.

“Ban đầu, ứng dụng cho chúng tôi khoảng 40-50 phút để hoàn thành đơn hàng với khoảng cách 2km, nhưng hiện tại, với cùng khoảng cách và thời gian chuẩn bị đó, chúng tôi chỉ còn 30 phút để thực hiện”.

Theo một báo cáo của Hiệp hội khách sạn Trung Quốc, lĩnh vực giao đồ ăn ở quốc gia này có giá trị lên tới 664 tỷ nhân dân tệ (100 tỷ USD), nhờ nhu cầu mua sắm của người dân tăng cao trong khoảng thời gian phong tỏa nhằm đối phó với dịch bệnh Covid-19.

Tại Trung Quốc, cuộc cạnh tranh giữa các dịch vụ trên di động đã lan rộng tới mọi mặt của cuộc sống hiện đại. Có được sự bùng nổ đó là do người tiêu dùng nước này ngày càng ưa chuộng sử dụng các ứng dụng công nghệ và các công ty dịch vụ tận dụng tốt nguồn nhân công giá rẻ.

Tuy nhiên, sau nhiều năm tự do phát triển mà không chịu nhiều sự quản lý, giới chức Trung Quốc đã bắt đầu “siết chặt” nhiều công ty công nghệ lớn, trong đó có Tencent, Didi và Meituan, qua một số quy định chống độc quyền.

Mới đây, Tập đoàn Alibaba đã phải nộp khoản tiền phạt kỷ lục là 2,8 tỷ nhân dân tệ sau khi bị nhà chức trách phát hiện hành vi lạm dụng vị thế số 1 trên thị trường.

Trong quá trình sử dụng các ứng dụng công nghệ, nhiều người dân Trung Quốc lo ngại về việc các nền tảng thu thập và xử lý dữ liệu người dùng. Giới chức Trung Quốc đã yêu cầu cơ quan an ninh mạng xem xét cách các tập đoàn công nghệ sử dụng thuật toán.

Theo số liệu của chính phủ Trung Quốc, các tài xế xe công nghệ, là các lao động tự do, chiếm khoảng 1/4 (khoảng 200 triệu người) trong tổng số người lao động tại quốc gia này.

Gần đây, một số vụ việc khiến dư luận bức xúc về cách các công ty công nghệ đảm bảo quyền lợi cho người lao động. Cụ thể, một tài xế giao hàng cho Ele.me đã gặp tai nạn và tử vong khi đang làm việc nhưng gia đình chỉ nhận được khoản bồi thường ít ỏi từ công ty và một người lao động đã tự thiêu khi tranh chấp về vấn đề trả lương.

Ngay cả trong những ngày cao điểm, cung cấp các dịch vụ thiết yếu trong suốt đại dịch, thế nhưng các lái xe công nghệ của Trung Quốc chỉ kiếm được trung bình 7.700 nhân dân tệ/tháng.

Zhuang cho biết, rất nhiều đồng nghiệp của anh đang lo ngại những rủi ro tới tính mạng, bởi họ buộc phải “chạy đua” nếu không muốn chịu phạt do giao hàng muộn.

Thời gian giao hàng và thời gian chuẩn bị đồ ăn đều nằm ngoài tầm kiểm soát của tài xế, nhưng lại “ảnh hưởng” trực tiếp đến tiền công nhận được, một tài xế họ Liu chia sẻ với AFP.

“Nếu có sự chậm trễ, những người giao hàng như chúng tôi sẽ phải chịu trách nhiệm”, đồng thời, tài xế rất khó để hủy đơn đặt hàng từ những người bán chậm chạp.

Kendra Schaefer, làm việc tại công ty tư vấn Trivium có trụ sở ở Bắc Kinh cho rằng, sự thiếu minh bạch trong quy trình xác nhận yêu cầu của tài xế và các khoản tiền thưởng/phạt trên các nền tảng công nghệ là một vấn đề nghiêm trọng.

“Thuật toán được sinh ra nhằm tối ưu hóa hiệu quả đạt được. Thật không may, trong xã hội hiện đại này, cái giá phải trả cho hiệu quả tối ưu lại chính là sức lao động của con người”, Kendra nhận định.

Nguồn: https://www.ibtimes.com/battle-algorithms-chinas-delivery-riders-edge-3332833