Theo TS Mai Văn Khiêm, có nhiều nguyên nhân dẫn đến việc nhiệt độ có những bất thường. Theo đó, đợt lạnh này tại Việt Nam có mối liên quan chặt chẽ với đợt lạnh kỷ lục đang diễn ra tại Trung Quốc cũng như các quốc gia phía Bắc. Chính sự xâm nhập của các sóng lạnh có cường độ rất mạnh từ phía bắc xuống làm nhiệt độ khu vực Việt Nam giảm sâu, kết hợp với độ ẩm không khí cao càng tạo điều kiện cho sự hình thành mưa tuyết và băng giá.
Nguyên nhân thứ 2 có thể là biến đổi khí hậu hiện nay làm gia tăng các hiện tượng thời tiết nguy hiểm, các hiện tượng khí hậu cực đoan cả về tần suất và cường độ, không chỉ ở Việt Nam và nhiều nơi trên thế giới. Việc con người chặt phá rừng không phải nguyên nhân trực tiếp gây nên đợt lạnh này, nhưng là một trong những nguyên nhân gây nên biến đổi khí hậu toàn cầu.
Thực tế ghi nhận nhiệt độ đang hạ thấp ở mức kỷ lục. Thậm chí tại Nghệ An - nơi được xem là có khí hậu khô, nóng đặc trưng nhưng cũng đã xuất hiện tuyết rơi.
Theo thông tin từ Trung tâm dự báo Khí tượng Thủy văn Trung ương, vào chiều 26/1, nền nhiệt độ tại Nghệ An ở ngưỡng -5°C đến 0°C, băng tuyết phủ trắng khu vực này. Cá biệt, tại bản Buộc Mú, xã Na Ngoi (Kỳ Sơn) có độ cao hơn 2.000m so với mực nước biển nên vào thời điểm đó đã có tuyết rơi dày từ 10 - 20cm.
Theo giới chuyên môn, trong nhiều nguyên nhân thì việc tác động của con người tới thiên nhiên đang góp phần đẩy nhanh tiến trình biến đổi khí hậu. Cụ thể, việc tăng lượng khí CO2 do đốt nhiên liệu hóa thạch, tạo thành các sol khí tồn tại trong khí quyển, sản xuất xi măng, sử dụng đất, sự suy giảm của tầng ôzôn, hiện tượng phá rừng... cũng góp phần quan trọng làm ảnh hưởng đến khí hậu, vi khí hậu.