Hội nghị phổ biến Giải thưởng Hồ Chí Minh và Giải thưởng Nhà nước về KH&CN ở khu vực phía Nam

Thứ trưởng Phạm Công Tạc cho biết, hai Giải thưởng được bắt đầu triển khai từ năm 1995, nhằm tôn vinh những cá nhân có đóng góp cho nền KH&CN trong chiến tranh cũng như trong quá trình xây dựng đất nước. Trong đó, Giải thưởng Hồ Chí Minh được coi là giải thưởng danh giá nhất tại Việt Nam hiện nay, dành cho những công trình nghiên cứu khoa học, kỹ thuật, giáo dục, văn học, nghệ thuật đặc biệt xuất sắc, có giá trị cao, ảnh hưởng rộng lớn và lâu dài trong đời sống,... Giai đoạn đầu, những giải thưởng vinh danh các công trình nghiên cứu trong quá khứ, từ khi lập quốc. Vì vậy, Giải thưởng xuất hiện nhiều gương mặt nổi tiếng trong nền KH&CN Việt Nam như các giáo sư Tạ Quang Bửu, Trần Đại Nghĩa, Đặng Văn Ngữ, Lương Đình Của,… được vinh danh. Gần đây, Giải thưởng tập trung xét các công trình khoa học trong giai đoạn đổi mới và xây đất nước.

Bà Lê Ngân Giang, Phó Vụ trưởng Vụ Thi đua - Khen thưởng, Bộ KH&CN cho biết, Giải thưởng đợt 6 được triển khai thực hiện theo Nghị định 78/2014/NĐ-CP ngày 30/7/2014 của Chính phủ về Giải thưởng Hồ Chí Minh, Giải thưởng Nhà nước và các giải thưởng khác về KH&CN và Nghị định số 60/2019/NĐ-CP ngày 5/7/2019 của Chính phủ sử đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 78/2074/NĐ-CP. Theo đó, một số điểm mới, bổ sung sẽ được thực hiện trong Giải thưởng đợt 6 như mỗi một công trình chỉ được đăng ký một trong hai giải thưởng (Hồ Chí Minh hoặc Nhà nước); những công trình trước đây đã tham gia và đạt giải thưởng cấp bộ đều có thể đăng ký tham gia xét tặng Giải thưởng; thời gian công trình được công bố hoặc ứng dụng thực tiễn ít nhất là 3 năm hoặc công trình được ứng dụng đổi mới sáng tạo có hiệu quả ít nhất 1 năm, tính từ thời điểm cơ quan chủ trì tổ chức xét tặng Giải thưởng nhận hồ sơ công trình đề nghị xét tặng; công trình đề nghị xét tặng giải thưởng là kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN có sử dụng hoặc nhận hỗ trợ kinh phí từ ngân sách nhà nước phải được đăng ký, lưu giữ kết quả thực hiện nhiệm vụ KH&CN theo quy định của pháp luật;...

Bà Giang cũng nhấn mạnh, quy trình xét tặng Giải thưởng được tiến hành ở 3 cấp: cơ sở; bộ ngành, địa phương; nhà nước. Trong đó, đối với những công trình không có cơ quan quản lý, thì Sở KH&CN địa phương phải tiếp nhận và thành lập hội đồng xét tặng. Đồng thời, Sở KH&CN cần hỗ trợ, giúp đỡ các doanh nghiệp, cá nhân trong quá trình thực hiện các thủ tục tham gia xét tặng nếu được yêu cầu. Đối với UBND các tỉnh, cần xem xét kỹ lưỡng tất cả các hồ sơ từ cấp cơ sở để tránh những sai sót, phải làm lại từ đầu. Đối với các cá nhân có công trình nghiên cứu, cần tìm hiểu, xem xét kỹ các yêu cầu, điều kiện của Giải thưởng để đăng ký tham gia xét tặng giải thưởng nào cho phù hợp.

“Sau năm lần tổ chức, đến nay những quy định, thủ tục hành chính xét tặng Giải thưởng đã khá chặt chẽ và bài bản, thể hiện qua các Nghị định, Nghị định sửa đổi, văn bản,… Tuy nhiên, qua mỗi lần xét tặng vẫn không tránh khỏi những thiếu sót” – Thứ trưởng Phạm Công Tác nói và yêu cầu các cấp cơ sở, địa phương khi xét tặng Giải thưởng phải làm đúng thủ tục hành chính để hạn chế tối đa những sai sót không đáng có, tránh việc gửi đi gửi lại hoặc khiếu kiện nhiều lần, kéo dài thời gian xét duyệt. Thứ trưởng cũng lưu ý các địa phương, trong quá trình triển khai xét tặng Giải thưởng, nếu có khó khăn, vướng mắc gì cần phản ánh ngay với Bộ KH&CN để Bộ có phương án giải quyết, hỗ trợ kịp thời.

Tại Hội nghị, những khó khăn, thắc mắc trong việc xét tặng Giải thưởng như kinh phí, định mức chi; nguồn, cơ chế thuê chuyên gia;… do các địa phương nêu ra, đã được Thứ trưởng Phạm Công Tạc và lãnh đạo các vụ chức năng giải thích, hướng dẫn cụ thể.