Một nghiên cứu mới đã chỉ ra rằng hơn một nửa lượng khí thải trên toàn cầu là do sự rò rỉ tư các con sông, đặt ra câu hỏi đáng lo ngại rằng nguyên nhân nào khiến các con sông rò rỉ nhiều khí thải đến vậy
Các dòng sông, như sông Chuy ở Nga, có thể là nguồn rò rỉ khí carbonic và metan ra khí quyển. Ảnh: newscientist.com
Các nhà nghiên cứu đã biết rằng các con sông giải phóng carbon dioxide và metan như một phần của chu trình carbon toàn cầu. Khi các sinh vật phát triển và phân hủy trong môi trường nước, các khí này sẽ sinh ra, thoát khỏi mặt sông và đi vào khí quyển. Người ta cho rằng có khoảng 2 gigatonne carbon được thải ra mỗi năm.
Nhưng Josh Dean tại Đại học Bristol (Vương quốc Anh) và các đồng nghiệp đã phát hiện ra rằng khoảng 60% lượng khí thải từ sông trên toàn cầu là từ các kho chứa hàng nghìn năm tuổi. Dean nói: “Điều thực sự khiến chúng tôi ngạc nhiên khi chúng tôi tổng hợp tất cả dữ liệu, là hơn một nửa lượng carbon được giải phóng có thể đến từ những kho carbon rất rất cũ này.”
Carbon cổ đại bị mắc kẹt trong đá, đầm lầy than bùn. vùng đất ngập nước và có tới 1 gigatonne carbon đang được giải phóng trở lại khí quyển mỗi năm thông qua xói mòn, rửa trôi do dòng chảy của các con sông gây ra. Điều này cho thấy, thực vật và đất đang hấp thụ và lưu trữ hơn 1 gigatonne carbon so với suy nghĩ lâu nay của các nhà khoa học, nhờ vậy, bù lại được lượng “rò rỉ” chưa được tính đến này.
Câu hỏi cấp bách hiện nay là tại sao các con sông lại giải phóng nhiều carbon cổ như vậy. Dean cho rằng nguyên nhân có thể là do biến đổi khí hậu và các hoạt động khác của con người đang làm xáo trộn cảnh quan tự nhiên, carbon được giải phóng bởi các con sông bị “cũ đi” kể từ những năm 1990. “Nếu chúng ta nghĩ rằng lượng lớn carbon đang lưu trữ trong các bể chứa này, nhưng thực tế không phải vậy, thì tìm hiểu điều đó rất quan trọng” Ông nói.
Nguồn: newscientist.com
Tin đăng KH&PT số 1348 (số 24/2025)
Diễm Quỳnh và nhóm tác giả lược dịch