Nhiều doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp nhỏ và vừa, gặp khó khi tiếp cận và ứng dụng trí tuệ nhân tạo do thiếu thông tin, kỹ năng và chưa xác định rõ hiệu quả đầu tư.
Gần 200 đại biểu đến từ các cơ quan quản lý nhà nước, trường đại học, doanh nghiệp, tổ chức xã hội, giới học thuật… đã cùng thảo luận về cơ hội và thách thức khi ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) nhằm bảo đảm chuyển đổi số công bằng, hiệu quả và bền vững.
Ông Sengmeng Koo, Giám đốc phát triển nhân tài AI của AI Singapore, cho biết, từ năm 2017, Chính phủ Singapore đã đề ra Chương trình Quốc gia sẵn sàng với AI, với mong muốn công nghệ có vai trò lớn hơn, giúp Singapore tiếp tục vươn lên tầm cao mới. Chính phủ tập hợp sáu cơ quan nhà nước để thành lập Văn phòng AI quốc gia, ứng dụng AI vào nhiều lĩnh vực, nhằm hỗ trợ các doanh nghiệp, tổ chức về AI. Từ năm 2023, các chiến lược về AI của Singapore tập trung vào lĩnh vực nghiên cứu, phát triển và ứng dụng AI.
AI Singapore cũng đã công bố bảng xếp hạng Chỉ số sẵn sàng AI để mọi tổ chức, doanh nghiệp có thể đối chiếu, tự chấm điểm cho đơn vị mình; qua đó có thể nhận được sự hỗ trợ từ Chính phủ sao cho phù hợp với nhu cầu, khả năng hiện có của từng đơn vị.
Ông Koo cho biết thêm, Singapore cũng thường xuyên tổ chức các lớp học miễn phí về AI cho tất cả những ai có nhu cầu. Ở đây, học sinh tiểu học đã được làm quen với AI, học sinh từ cấp trung học cơ sở trở lên được học kỹ hơn và khi sinh viên tốt nghiệp đại học có thể ứng dụng AI thành thạo.
Các chuyên gia thảo luận tại Hội thảo. Ảnh: KA
Bà Evelyn Wong, Giám đốc chính sách Mạng lưới các nhà từ thiện châu Á (AVPN), cho biết trong khảo sát gần 3.000 người tại tám quốc gia, chỉ 15% từng tham gia các chương trình đào tạo AI, trong khi 57% khác chưa hề nghe nói đến các chương trình này, cho thấy khoảng cách lớn về nhận thức và khả năng tiếp cận kỹ năng AI – một rào cản cần được giải quyết khẩn cấp.
Bà Wong nhấn mạnh, dù AI ngày càng phổ biến và có tiềm năng thay đổi nhiều lĩnh vực, phần lớn người lao động và doanh nghiệp vẫn chưa được trang bị đầy đủ kỹ năng để tận dụng nó. Thực trạng này đặc biệt rõ nét ở nhóm yếu thế, người mới gia nhập thị trường lao động và các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa (MSME).
Tại khu vực châu Á – Thái Bình Dương, MSME chiếm 96% tổng số doanh nghiệp và đóng vai trò nòng cốt trong nền kinh tế, nhưng lại gặp nhiều khó khăn trong việc tiếp cận đào tạo AI do hạn chế về hạ tầng số và tài chính. Dù vậy, nhiều doanh nghiệp vẫn bày tỏ mong muốn ứng dụng AI để nâng cao năng lực cạnh tranh.
Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới, AI có thể thay thế 85 triệu việc làm nhưng đồng thời tạo ra 97 triệu vị trí mới. Do đó, việc nâng cao kỹ năng, đặc biệt trong các lĩnh vực vận hành, hành chính và sáng tạo nội dung sẽ giúp người lao động tăng hiệu suất, cải thiện khả năng ra quyết định và thích ứng tốt hơn với thị trường lao động đang chuyển đổi. "Sẵn sàng với AI không chỉ là học cách dùng công cụ, mà là tạo ra môi trường để áp dụng AI một cách thực tiễn và hiệu quả", bà Wong nhấn mạnh.
Từ góc nhìn thực tiễn địa phương, ông Nguyễn Thanh Hòa, Phó Giám đốc Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM cho biết, tại các khóa đào tạo ngắn hạn về AI, các doanh nghiệp, đặc biệt là ở các doanh nghiệp vừa và nhỏ, còn thể hiện sự e dè, băn khoăn về AI; và phần lớn băn khoăn là ứng dụng AI sẽ tạo ra lợi nhuận hay lợi ích cụ thể nào, sau đó mới tính tiếp việc có ứng dụng hay không.
Khi chưa thấy rõ hiệu quả đầu tư cho AI thì doanh nghiệp không sẵn sàng đầu tư nguồn lực cho công nghệ này, ông Hòa nói và cho biết, hiện Trung tâm Chuyển đổi số TPHCM đang tích cực triển khai nhiều giải pháp nhằm phổ cập và nâng cao kỹ năng về AI cho lực lượng lao động trên địa bàn thành phố.
Tin đăng KH&PT số 1349 (số 25/2025)