Một nhóm các nhà nghiên cứu từ nhiều tổ chức ở Mỹ đã phát hiện ra rằng phụ nữ xuất bản các bài báo vật lý sẽ ít được trích dẫn hơn so với nam giới.
Trong một bài báo đăng trên tạp chí Nature Physics, nhóm nghiên cứu đã mô tả cách họ phân tích hơn 1 triệu bài báo được xuất bản trên nhiều tạp chí để đi đến kết luận này.
Đã có các bằng chứng và nghiên cứu trước đây cho thấy rằng phụ nữ được tham gia ít hơn vào các ngành khoa học, đặc biệt là hóa học, vật lý và toán học. Nghiên cứu trước đây cũng đã chỉ ra rằng phân biệt đối xử là một nguyên nhân dẫn đến chênh lệch giữa hai giới trong khoa học.
Hình minh họa. Nguồn: Pixabay/CC0 Public Domain
Trong nghiên cứu mới lần này, các nhà nghiên cứu đã xem xét một loại phân biệt đối xử cụ thể: hạn chế trích dẫn chỉ vì giới tính tác giả. Đây cũng có thể là một nguyên nhân khiến cho phụ nữ ít có có cơ hội tham gia vào khoa học vật lý.
Số lượng trích dẫn là một trong những yếu tố thể hiện uy tín của một nhà khoa học trong lĩnh vực của họ. Số lượng trích dẫn, hay số lần được trích dẫn, cao cho một bài báo nhất định cũng cho thấy rằng bài báo đó có tác động sâu rộng đến lĩnh vực liên quan.
Việc một nhà khoa học, hoặc một bài báo, ít được trích dẫn có thể là một chỉ báo rằng họ không có nhiều tác động đến lĩnh vực tương ứng. Tuy nhiên, tình trạng ít trích dẫn cũng có thể xuất phát từ nguyên nhân thiên vị, chẳng hạn như thiên vị giới tính, khiến một nhóm tác giả không được quan tâm cho dù nghiên cứu của họ có ý nghĩa.
Trong nỗ lực mới này, các nhà nghiên cứu đã tìm cách tìm hiểu xem liệu có tồn tại sự thiên vị trong trích dẫn như vậy trong nghiên cứu vật lý hay không. Họ đã nghiên cứu khoảng 1,07 triệu bài báo vật lý được xuất bản từ năm 1995 đến 2020 trên 35 tạp chí uy tín. Họ thống kê số lượng trích dẫn của tất cả các bài báo, và lưu ý xem tác giả của bài báo là nam hay nữ, được xác định nhờ tên.
Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng các bài báo do nam giới xuất bản, cụ thể là có tác giả đầu tiên và cuối cùng được liệt kê là nam giới, có khả năng được trích dẫn trung bình cao hơn 4,23%. Họ cho rằng điều này cho thấy có sự thiên vị trích dẫn liên quan đến giới tính - các nhà nghiên cứu vật lý có xu hướng trích dẫn đồng nghiệp nam nhiều hơn đồng nghiệp nữ.
Để hạn chế sự thiên vị này, nhóm nghiên cứu đề xuất các cơ quan nghiên cứu vật lý yêu cầu các nhà nghiên cứu ký các tuyên bố về tính đa dạng, cũng như đề xuất các nhà xuất bản có trách nhiệm hơn trong việc kiểm soát trích dẫn.
Tác giả đầu tiên của nghiên cứu mới là Erin G. Teich, giáo sư Khoa Kỹ thuật sinh học, Trường Kỹ thuật & Khoa học Ứng dụng, Đại học Pennsylvania, Philadelphia, Mỹ.
Nguồn: https://phys.org/news/2022-10-analysis-women-publish-physics-papers.html