Bằng cách nhắm vào lớp bảo vệ của vùng ít đột biến nhất ở virus corona, vaccine mới có khả năng chống lại nhiều biến thể của virus này, thay vì chỉ một biến thể nhất định.

Giáo sư hóa học Chi-Huey Wong ở Viện nghiên cứu Scripps (Mỹ), tác giả nghiên cứu, cho biết tiền đề của nghiên cứu này khá đơn giản: một loại vaccine hiệu quả, cùng lúc nhắm vào nhiều hơn một loại virus corona, cho phép chúng ta tiêm một mũi duy nhất để chống lại nhiều tác nhân truyền nhiễm.

Việc loại bỏ glycan (màu xanh đậm ở bên trái) khỏi protein gai của virus corona dẫn đến hiệu quả vaccine cao hơn. Nguồn: Lorenzo Casalino

“Đối với nhiều loại vaccine, như vaccine đậu mùa và uốn ván, chúng ta chỉ cần tiêm chủng một lần”.

Trong khi đó, chúng ta phải tiêm vaccine cúm hằng năm do vô cùng nhiều biến thể của virus phát sinh. Ông nói thêm rằng, tương tự, virus SARS-CoV-2 có tỷ lệ đột biến cao - cụ thể là ở vùng liên kết thụ thể trên protein gai của virus - dẫn tới vaccine ngừa COVID-19 phải liên tục cập nhật các phiên bản mới với số lượng chưa từng có.

Vùng ít đột biến của virus mà nhóm nghiên cứu chọn làm mục tiêu cho vaccine mới nằm ở phần cuống của protein gai. Tuy nhiên, phần cuống này được bọc nhiều chuỗi phân tử đường (glycan) từ các tế bào của vật chủ. Và lớp bọc đường này giống như “chiếc áo tàng hình” giúp virus không bị hệ miễn dịch phát hiện và tiêu diệt.

Vì thế, các nhà nghiên cứu đã nảy ra sáng kiến chế tạo một vaccine có khả năng loại bỏ lớp glycan bảo vệ thông qua quá trình tiêu hóa bằng enzyme, đồng thời tạo ra các kháng thể nhắm mục tiêu cụ thể vào vùng cuống ít đột biến của protein gai ở virus, trong trường hợp virus thực sự xâm nhập vào cơ thể.

Trong các thử nghiệm trên động vật với chuột hamster và chuột nhắt, vaccine tạo ra nhiều kháng thể đa dạng với hàm lượng cao hơn (nồng độ trong máu, nơi các tế bào của hệ miễn dịch di chuyển khắp cơ thể) so với các vaccine đơn lẻ, nhắm vào các biến thể của SARS-CoV cũng như MERS-CoV – loại virus gây hội chứng hô hấp Trung Đông. Điều này đã cải thiện và mở rộng khả năng bảo vệ của vaccine. Các tác giả cho biết vaccine mới cũng có thể chống lại các loại virus corona gây ra bệnh cúm và cảm lạnh thông thường.

Ngoài vaccine phòng ngừa nhiễm trùng do virus, nhóm nghiên cứu của Viện Scripps đang sử dụng kỹ thuật này để phát triển các vaccine điều trị nhiều loại ung thư khác. Gần đây, họ đã công bố hai nghiên cứu về mục tiêu glycan trên tế bào ung thư và các enzyme liên quan đến quá trình tổng hợp glycan trên tế bào ung thư trên Tạp chí Hiệp hội Hóa học Hoa Kỳ.

Nguồn: