Các mối quan hệ tình cảm thường không kết thúc một cách bất ngờ mà các dấu hiệu chia tay đã xuất hiện từ một-hai năm trước đó. Như nghiên cứu mới của giáo sư tâm lý học Janina Bühler, Đại học Johannes Gutenberg Mainz và Ulrich Orth, Đại học Bern, đã chứng minh đoạn cuối của cuộc tình gồm hai chặng.
Thực tế là, cảm giác hài lòng trong tình yêu thường giảm sút theo thời gian. Diễn biến này đặc biệt dễ nhận ra trong những năm đầu của mối quan hệ, và sau quãng thời gian 10 năm thì nó rơi xuống đáy. Thay vì xem xét các quá trình xảy ra trong thuở yêu đương ban đầu, Bühler và Orth quyết định quan sát quãng thời gian trước khi chia tay.
Họ sử dụng dữ liệu từ bốn nghiên cứu tiêu biểu được thực hiện ở Đức, Úc, Anh và Hà Lan - những nước phương tây phát triển, giàu có, trình độ dân trí cao, người dân được tự do trong các quyết định yêu đương. Tổng cộng bốn nghiên cứu có sự tham gia của 11.295 cá nhân, mỗi nghiên cứu đều đi kèm một nhóm đối chứng với quy mô tương tự là những cặp đôi chưa chia tay. Khảo sát ở bốn quốc gia diễn ra trong các giai đoạn khác nhau, kéo dài từ 12 đến 21 năm.
Ở cả bốn quốc gia, các đối tượng được yêu cầu mô tả rõ mức độ hài lòng của mình trong mối quan hệ tại thời điểm tham gia khảo sát.
Kết quả, Bühler và Orth xác định rằng các mối quan hệ có thể đi đến giai đoạn thoái trào bất khả cứu vãn. Và trong giai đoạn thoái trào này, mức độ hài lòng về mối quan hệ giảm sút qua hai chặng. Chặng đầu có thể kéo dài vài năm, đặc trưng bởi mức độ hài lòng của cặp đôi giảm nhẹ. Tuy nhiên, tiếp theo đó là thời điểm chuyển tiếp, từ đây mức độ hài lòng sụt nhanh chóng. Nối tiếp thời điểm chuyển tiếp là chặng sau, kéo dài từ 7 đến 28 tháng, trung bình từ một tới hai năm.
Các tác giả cho biết một khi mối quan hệ đi đến chặng sau, chắc chắn nó sẽ kết thúc. Điều này rất rõ khi xét tới thực tế là chỉ những người ở nhóm chia tay mới trải qua chặng sau, chứ người trong nhóm đối chứng thì không.
Những người trong cuộc đánh giá chặng sau không giống nhau, đồng thời họ cũng trải qua thời điểm chuyển tiếp khác nhau. Người mở lời chia tay vốn đã bất mãn với mối quan hệ từ trước đó. Còn với người bị động trong chuyện chia tay, thời điểm chuyển tiếp xảy đến ngay trước khi việc chia tay thực sự diễn ra. Họ cảm thấy mức độ hài lòng về mối quan hệ giảm rất nhanh.
Trong nhiều trường hợp, các cặp đôi tìm kiếm sự giúp đỡ quá trễ, tức là khi đã tới thời điểm chuyển tiếp. Vì vậy, điều quan trọng là những người trong cuộc cần nhận thức được các quy luật của tình yêu. Nếu áp dụng những biện pháp cứu vãn trong chặng đầu của giai đoạn thoái trào, tức là trước khi nó bắt đầu xuống dốc không phanh, thì họ có cơ may hàn gắn và giữ được mối quan hệ.