Phát hiện 64 gen ảnh hưởng đến tốc độ lão hóa của não

Trong một nỗ lực lớn nhằm xác định các yếu tố di truyền ảnh hưởng đến sự suy giảm của não bộ, các nhà khoa học đã xác định được 64 gen có vai trò quyết định tốc độ lão hóa của cơ quan này.

Nghiên cứu, được công bố trên Science Advances vào ngày 12/3, cũng chỉ ra 13 loại thuốc tiềm năng đã được thử nghiệm lâm sàng có thể được sử dụng để tác động đến những gen gây lão hóa.

Cụ thể, các tác giả đã phân tích hình ảnh quét não của 38.961 người trong cơ sở dữ liệu UK Biobank bằng mô hình học sâu (deep learning) được đào tạo để ước tính tuổi của não bộ. Họ tính toán sự chênh lệch giữa tuổi dự đoán của não và tuổi thực của từng người - gọi là chỉ số chênh lệch tuổi não (BAG - brain age gap), đây là một chỉ dấu thường được các nhà nghiên cứu sử dụng để đo mức độ lão hóa của não.

Sau đó, nhóm nghiên cứu thực hiện phân tích trên 31.520 người khỏe mạnh có dữ liệu di truyền để tìm ra những gen nào quyết định sự khác biệt về BAG của họ.

Nhóm đã kết hợp phân tích với dữ liệu hoạt động của 2.682 gen trong tế bào máu và 2.915 gen trong mô não, quá đó xác định được 64 gen liên quan chặt chẽ đến BAG. Một số gen trong đó liên quan đến quá trình đông máu và chết tế bào, và bảy gen được xác định có liên hệ mạnh mẽ nhất với BAG thông qua thử nghiệm di truyền.

Đồng thời, nhóm nghiên cứu cũng phát hiện 466 hợp chất - bao gồm cả những loại thuốc đã được cấp phép hoặc đang được thử nghiệm lâm sàng - có thể tác động đến 29 trong số 64 gen nói trên và giúp đảo ngược quá trình lão hóa của não.

Trong số đó, 13 hợp chất tác động đến một số trong 64 gen hoặc sản phẩm protein của chúng và đã được thử nghiệm hoặc đang trong quá trình thử nghiệm lâm sàng với mục tiêu chống lão hóa não.

Ngoài ra, còn có 28 hợp chất khác nhắm vào bốn gen nhưng vẫn chưa được nghiên cứu như các ứng viên tiềm năng để làm chậm quá trình lão hóa não.

“Nghiên cứu này là một bước tiến quan trọng hướng đến việc phát triển các phương pháp điều trị dựa trên di truyền để làm chậm quá trình lão hóa não,” Agustín Ibáñez, nhà khoa học thần kinh tại Trinity College Dublin, nhận xét. “Tuy nhiên, cần tiến hành thêm các nghiên cứu thực nghiệm để kiểm tra xem liệu các loại thuốc được đề xuất có thực sự làm chậm quá trình lão hóa của não hay không.”

Ibáñez cũng lưu ý rằng hầu hết người tham gia nghiên cứu đều thuộc nhóm dân số châu Âu, do đó “vẫn chưa rõ liệu những phát hiện này có áp dụng cho các nhóm dân số có sự đa dạng di truyền lớn hơn hay không.”