Những người cả tin hoặc đa nghi đều có xu hướng tin vào các thuyết âm mưu và do dự tiêm vaccine, theo một nghiên cứu mới của ĐH University College London (UCL).
Để xem xét vai trò của “niềm tin nhận thức” – thuật ngữ mô tả mức độ chúng ta tin vào thông tin nhận được từ người khác – nhóm tác giả đã tiến hành hai nghiên cứu nhằm đánh giá khả năng phân biệt tin giả với tin thật và xu hướng tin vào thuyết âm mưu của mọi người.
Các nghiên cứu này đã khảo sát hơn 1.200 người trưởng thành ở Vương quốc Anh và kiểm tra hai loại vấn đề về niềm tin là sự đa nghi (tránh hoặc từ chối thông tin) và sự cả tin (tin vào thông tin một cách quá dễ dàng mà không cần chất vấn).
Người tham gia được yêu cầu điền vào một bảng hỏi gồm 15 câu, đánh giá theo thang từ “hoàn toàn không đồng ý” đến “hoàn toàn đồng ý” để đo lường mức độ họ tin tưởng, nghi ngờ hoặc dễ tin vào thông tin.
Các bảng hỏi khác sau đó đánh giá mức độ người tham gia tin vào các thuyết âm mưu nói chung, thuyết âm mưu về COVID-19, và tư duy phân tích của họ tốt như thế nào so với tư duy trực giác.
Người tham gia cũng đánh giá độ chính xác của 20 tiêu đề tin tức và cho biết liệu họ có chia sẻ chúng trên mạng xã hội hay không, nhằm phản ánh khả năng phân biệt tin thật với tin giả.
Kết quả, nghiên cứu phát hiện, những người cả tin ít có khả năng phân biệt tin giả với tin thật hơn. Họ cũng dễ tin vào các tin giả liên quan đến COVID-19 hơn.
Trong khi đó, cả người đa nghi và người cả tin đều liên quan đến việc họ tin vào các thuyết âm mưu nói chung và COVID-19 nói riêng, cũng như liên quan đến sự do dự của họ trong quyết định tiêm vaccine.
Các nhà nghiên cứu tin rằng những phát hiện này đặc biệt quan trọng để hiểu cách con người xử lý thông tin trong thời đại kỹ thuật số, nơi tin giả lan truyền nhanh chóng và niềm tin vào các nguồn tin đang suy giảm.
GS. Peter Fonagy (Khoa Tâm lý học & Khoa học Ngôn ngữ, UCL), đồng tác giả của nghiên cứu, cho biết: “Nghiên cứu này nhằm khám phá các quá trình nhận thức xã hội liên quan đến hai trong số các vấn đề cấp bách nhất về sức khỏe cộng đồng toàn cầu trong thời đại kỹ thuật số hiện nay: sự lan rộng đáng lo ngại của tin giả và sự sụp đổ của niềm tin tập thể vào các nguồn thông tin”.
“Nghiên cứu của chúng tôi cố gắng tìm hiểu các cơ chế tâm lý có thể ảnh hưởng đến cách cá nhân phản ứng với thông tin công cộng và mối liên hệ giữa điều này với lịch sử cá nhân của họ”.
Kết quả từ các nghiên cứu cũng cho thấy những người từng trải qua nghịch cảnh trong thời thơ ấu có nhiều khả năng không tin vào thông tin được cung cấp, nhưng đồng thời cũng dễ cả tin, khiến họ gặp khó khăn hơn trong việc phân biệt tin giả với tin thật. Theo các tác giả, tác động của những vấn đề về niềm tin này là nhỏ nhưng rõ ràng không phải do ngẫu nhiên.
Nghiên cứu đã được công bố trênPLOS Global Public Health.
Nguồn: