Các chế độ ăn uống định hình hệ vi sinh vật đường ruột vì chúng không chỉ xác định các vi khuẩn cần thiết cho quá trình tiêu hóa mà còn thu nhận vi khuẩn trực tiếp từ thực phẩm - theo một nghiên cứu quy mô của các nhà khoa học Anh và Ý.

Hệ vi sinh đường ruột đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe mỗi người bởi nó ảnh hưởng tới nhiều khía cạnh, từ tiêu hóa cho tới phản ứng miễn dịch. Cho tới nay, chưa có nhiều nghiên cứu lớn tìm hiểu các chế độ ăn khác nhau sẽ tác động thế nào tới thành phần của vi khuẩn đường ruột.

Để trả lời câu hỏi này, một nhóm nhà nghiên cứu từ Anh và Ý đã tiến hành phân tích mẫu sinh học từ 21.561 người theo chế độ ăn thuần chay, ăn chay và ăn tạp sống ở Mỹ, Anh và Ý.

Các kết quả từ phân tích cho thấy trung bình người ăn thuần chay có chế độ ăn uống lành mạnh nhất, tiếp theo là người ăn chay và người ăn tạp.

Nhìn chung, người ăn chay và ăn thuần chay có ít đa dạng vi sinh vật trong đường ruột hơn so với người ăn tạp. Song, các nhà khoa học chỉ ra rằng tính đa dạng không phải yếu tố đáng tin cậy để quyết định sức khỏe của hệ vi sinh vật, vì nó không xét tới chất lượng và khả năng hoạt động của vi khuẩn.

Cụ thể, nghiên cứu cho biết, hệ vi sinh vật của người ăn tạp có nhiều vi khuẩn giúp tiêu hóa thịt, chẳng hạn như Alistipes putredinis tham gia vào quá trình lên men protein. Người ăn tạp cũng có nhiều vi khuẩn liên quan tới bệnh viêm ruột và tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư đại tràng, như Ruminococcus torquesBilophila wadsworthia.

Ăn thuần chay là chế độ ăn chỉ tiêu thụ thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật và tránh tất cả sản phẩm có nguồn gốc động vật như sữa, mật ong, trứng, phomai... Hệ vi sinh ở người ăn thuần chay có nhiều vi khuẩn liên quan tới quá trình lên men sợi, như một số loài trong ngành BacteroidesFirmicutes, giúp sản xuất các acid béo chuỗi ngắn, ví dụ butyrate. Những hỗn hợp này đem lại ảnh hưởng có lợi cho sức khỏe đường ruột, vì chúng giảm thiểu tình trạng viêm và duy trì sự cân bằng nội sinh với quá trình chuyển hóa và hệ miễn dịch của chúng ta.

Ăn uống lành mạnh là yếu tố quan trọng ảnh hưởng tới sức khỏe chúng ta hơn là lựa chọn chế độ ăn. Nguồn:Pixabay/CC0 Public Domain

Cuối cùng, sự khác biệt chính giữa người ăn chay và người ăn thuần chay là sự hiện diện của vi khuẩn Streptococcus thermophilus trong hệ vi sinh vật của người ăn chay. Đây là vi khuẩn chủ yếu xuất hiện trong các sản phẩm sữa và được dùng trong quá trình sản xuất sữa chua.

Một khía cạnh sáng tạo khác của nghiên cứu là tìm hiểu vi khuẩn chuyển từ thực phẩm vào hệ vi sinh vật trong ruột thế nào. Các tác giả phát hiện những người ăn thuần chay có ít vi khuẩn liên quan tới thực phẩm nhất trong hệ vi sinh vật, ngoại trừ vi khuẩn có nguồn gốc từ trái cây và rau củ chiếm số lượng nhiều nhất. Mặt khác, những người ăn chay và ăn tạp có số lượng vi khuẩn liên quan tới sản phẩm từ sữa nhiều hơn, đặc biệt là vi khuẩn lên men.

Tuy nhiên, các tác giả nhấn mạnh rằng chất lượng của thực phẩm mới là yếu tố ảnh hưởng tới thành phần của hệ vi sinh, chứ không phải việc chọn chế độ ăn nào. Những người ăn uống lành mạnh (bất kể là ăn chay, thuần chay hay ăn tạp), đều có thành phần hệ vi sinh đường ruột tốt hơn. Điều này cho thấy việc ăn nhiều thực phẩm có nguồn gốc thực vật và ít thực phẩm từ động vật, nhất là thực phẩm siêu chế biến, sẽ có lợi cho sức khỏe đường ruột.

Nhóm cũng cho biết việc tránh ăn thịt hoặc sản phẩm từ sữa không nhất thiết có tác động tích cực tới sức khỏe của chúng ta, nếu việc này không đi kèm với việc tiêu thụ nhiều thực phẩm chất lượng có nguồn gốc từ thực vật, nhất là những loại giàu chất xơ. Ngoài ra, ăn đa dạng các loại thực phẩm cũng là điều quan trọng.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Nature Microbiology.

Nguồn: