Các nhà nghiên cứu từ Đại học McGill đã chứng minh một điều được giả định từ lâu: ánh mắt có thể truyền đạt thông tin về trạng thái tinh thần của một người cho đối phương mà không cần lời nói.
Họ suy đoán rằng bảnnăng nguyên thủy này đã góp phần bảo đảm sự sống còn của xã hội loài người trong những thời kỳ việc phát ra âm thanh có thể thu hút kẻ săn mồi.
“Loài người có lịch sử lâu dài sống trong các nhóm và bối cảnh xã hội phức tạp. Trước đây, có giả thuyết cho rằng điều này đã khiến bộ não nâng cao khả năng tập trung vào các tín hiệu xã hội từ khuôn mặt, nhất là từ đôi mắt” – theo Giáo sư Jelena Ristic ở Khoa tâm lý học của ĐH McGill, tác giả hướng dẫn của nghiên cứu. “Đây là một hệ thống đã tiến hóa để hỗ trợ việc trao đổi nhanh chóng những thông tin xã hội phức tạp”.
“Khả năng dõi theo ánh mắt của người khác được cho là nền tảng cho sự phát triển xã hội và hành vi của chúng ta. Nó giúp chúng ta hiểu được người khác đang nghĩ gì, nhìn vào đâu hoặc muốn gì, cũng như kết nối với họ về mặt tinh thần, vì thế chúng ta nhanh chóng và tự nhiên dõi mắt về nơi người khác đangnhìn. Ngay cả trẻ sơ sinh và linh trưởng cũng làm điều này”, bà giải thích.
Nghiên cứu của Ristic gồm một loạt thí nghiệm tưởng chừng đơn giản, trong đó người tham gia xem các video cho thấy các nhân vật trên màn hình nhìn sang trái hoặc phải. Có lúc nhân vậtnhìn theo hướng được chỉ định, có lúc họ được tự chọn hướng nhìn. Video được tạm dừng ngay trước lúc nhân vật chuyển động mắt, và người quan sát cần dự đoán họ sẽ nhìn đi đâu.
Các tác giả phát hiện khi nhân vật được tự chọn hướng nhìn – hay là “ánh mắt có chủ đích” – thì tỷ lệ đoán chính xác của người quan sát không bị ảnh hưởng. Tuy nhiên, những người đoán đúng có tốc độ đoán nhanh hơn (so với những người đoán sai). Nói cách khác, người quan sát có thể bắt được chủ ý trong đôi mắt trước khi nhân vật hành động.
Chúng ta có thể đọc được nhiều điều từ ánh mắt của đối phương. Nguồn:mcgill.ca “Tốc độ phản hồi của người quan sát cho thấy họ ngầm nhận ra và phản ứng nhanh hơn với chuyển động mắt có chủ ý. Điều này cũng cho thấy mức độ nhạy bén của chúng ta với thông tin về trạng thái tinh thần và ý định được truyền tải qua đôi mắt” – theo nghiên cứu sinh tiến sĩ Florence Mayrand ở Khoa Tâm lý học và là tác giả chính của bài báo.
Để hiểu vì sao người quan sát có thể nhanh chóng đoán được việc mắt chuyển hướng nhìn khi nhân vật trên màn hình được tự chọn nhìn vào đâu, các nhà nghiên cứu đã phân tích nhiều chuyển động xuất hiện trong video chuyển động mắt. Họ phát hiện khi nhân vật được tự do chọn hướng nhìn, có nhiều chuyển động hơn ở vùng gần mắt (hay những tín hiệu “tiền cảnh” hoặc “dấu hiệu báo trước” mà vùng mắt phát ra) ngay trước khi mắt chuyển hướng nhìn, so với lúc họ nhìn theo hướng được chỉ định. Điều này gợi ý các nhà nghiên cứu rằng ánh mắt có chủ đích được đặc trưng bởi các kiểu chuyển động đặc thù của nhãn cầu và cơ quanh mắt.
Các nhà nghiên cứu hiện đang đo tốc độ, quỹ đạo, độ dài cũng như số lần chớp mắt và các đặc điểm chớp mắt ở những cái nhìn có chủ đích cũng như theo chỉ định trong một nhóm đối tượng nghiên cứu mới. Mục đích nhằm hiểu rõ hơn liệu những cái nhìn có chủ đích có tính chất vật lý đặc biệt nào mà con người có khả năng nhận biết một cách tự nhiên hay không.
Tiếp theo, họ dự định xem xét liệu những đặc điểm cơ bản này có khác nhau tùy theo mục đích của người nhìn hay không, ví dụ, liệu họ đang định lừa dối hay muốn giúp đỡ; khả năng đọc được ý định từ ánh mắt phát triển như thế nào; cơ chế não bộ nào nằm sau quá trình này; và liệu ở những nhóm gặp khó khăn về mặt xã hội, như người mắc chứng tự kỷ hoặc tăng động giảm chú ý, có sự khác biệt nào về độ nhạy bén với ý định trong ánh mắt của đối phương hay không.
Nguồn: