Trong hành trình tìm kiếm cuộc sống vĩnh cửu, nhiều nhà tỷ phú đã lựa chọn phương pháp trữ đông xác (cryonics) với hy vọng hồi sinh trong tương lai. Có thể nói, đây là một cách “ướp xác” mới. Thi thể được giữ ở nhiệt độ cực kỳ thấp để đảm bảo tính nguyên vẹn, cho tới khi những tiến bộ y tế đạt tới trình độ chữa khỏi căn bệnh dẫn tới cái chết của họ và hồi sinh.
Sau khi trút hơi thở cuối cùng, người bệnh được làm lạnh rồi rút toàn bộ máu qua tĩnh mạch cảnh. Sau đó, bác sĩ sẽ khoan hai lỗ ở hai bên sọ rồi truyền ngập cơ thể chất bảo vệ lạnh, một dung dịch hóa chất với thành phần chủ yếu gồm dimethyl sulfoxide (DMSO) và ethylene glycol (sử dụng trong các sản phẩm như chất chống đông) giúp bảo vệ các mô và tế bào không bị kết băng ở nhiệt độ vô cùng thấp. Tiếp theo, thi thể sẽ được đặt vào buồng lạnh và hạ nhanh nhiệt độ xuống khoảng -125oC, rồi từ từ hạ xuống -196oC trong sáu ngày, cuối cùng là đưa vào thiết bị trữ đông.
Hiện nay, khoảng 5.500 người đã lập thỏa thuận bảo quản trữ đông và 500 thi thể đã nằm trong thiết bị bảo quản. Và cái giá cho phương pháp bất tử này không hề rẻ. Giá sẽ dao động từ 200.000-220.000 USD cho toàn cơ thể. Ngoài ra còn lựa chọn khác với chi phí thấp hơn: 80.000 USD để bảo quản đầu (não bộ). Vì sao lại xuất hiện lựa chọn này? Có lập luận cho rằng bộ não là cơ quan quan trọng thực sự và một ngày nào đó nó có thể được đưa vào cơ thể nhân bản mới hoặc robot. Chưa kể bộ phận này chiếm ít không gian hơn so với toàn bộ cơ thể, nên chi phí bảo quản thấp hơn là vì thế.
Tuy nhiên, chưa có ai từng thành công hồi sinh cơ thể động vật có vú đã tử vong sau khi bảo quản trữ đông. Ý tưởng trữ đông cơ thể sau khi chết rồi chờ thế hệ tương lai nào đó tìm ra cách hồi sinh chỉ “là suy đoán hoặc hy vọng, chứ không phải khoa học” – theo Hiệp hội Sinh học lạnh, một tổ chức nghiên cứu ảnh hưởng của nhiệt độ rất thấp đối với hệ thống sinh học.
Truyền huyết tương của người trẻ tuổi – liều thuốc tiên để cải lão hoàn đồng?
Một số thử nghiệm từ những năm 1950 trên chuột cho thấy những con chuột già sau khi nhận truyền máu từ những con chuột trẻ có một số tác động tới việc trẻ hóa và sống lâu hơn. Những kết quả này tuy đáng kinh ngạc nhưng vẫn cần thêm rất nhiều nghiên cứu và không thể áp dụng trực tiếp cho con người. Song, chỉ vài điều mơ hồ như vậy cũng đủ để thu hút sự quan tâm của những con người giàu có khao khát duy trì tuổi xuân và kéo dài tuổi thọ. Và một thị trường mới, tuy gặp phải nhiều phản đối và hoài nghi từ các nhà khoa học, đã xuất hiện: truyền huyết tương của người trẻ tuổi.
Năm 2016, một công ty khởi nghiệp tên là Ambrosia đã tuyển người độ tuổi trên 35 tham gia một thử nghiệm kỳ lạ: truyền hơn một lít huyết tương từ những người hiến tặng trẻ trung hơn với mức giá 8.000 USD, kèm lời hứa hẹn về khả năng đảo ngược lão hóa và phục hồi sức khỏe. Những kết quả từ nghiên cứu này không bao giờ được báo cáo công khai. Năm 2019 , Công ty Ambrosia đóng cửa sau cảnh báo của Cục Dược phẩm và Thực phẩm Mỹ (FDA) về cách điều trị bằng truyền máu của người trẻ.
“Các cách điều trị dùng huyết tương từ người hiến trẻ tuổi chưa trải qua quy trình kiểm nghiệm chặt chẽ mà FDA thường yêu cầu” – cơ quan này tuyên bố. FDA cảnh báo người dân không nên tìm kiếm cách điều trị này trong các phòng khám do những phản ứng bất lợi có thể xảy ra như tổn thương phổi, cũng như không có bằng chứng nào cho thấy bất kỳ lợi ích lâm sàng nào trong việc ngăn chặn các căn bệnh như sa sút trí tuệ, Parkinson, Alzheimer, đa xơ cứng, bệnh tim hoặc hậu sang chấn tâm lý.
Bất chấp những lời cảnh báo của FDA cùng sự biến mất của Ambrosia, nhiều cơ sở mới tiếp tục “tre già măng mọc”, không ngừng quảng cáo về lợi ích của “huyết tương trẻ” đối với nhiều loại bệnh với chi phí có thể lên tới hàng ngàn đô-la cho mỗi lần truyền. Và đối tượng mà các công ty này hướng tới, những người giàu sụ với mong muốn sống lâu nhất có thể, vẫn tiếp tục đổ tiền truyền máu cũng như rót vốn đầu tư cho những nghiên cứu như vậy.
Cấy ghép nội tạng – liệu có khả thi?
Với những người bị suy kiệt khí quan, cấy ghép nội tạng có thể là phương thức cứu mạng. Tuy nhiên, với những ai đang muốn đi ngược quy luật tự nhiên, thì đây là một việc quá rủi ro, tốn kém và có những hạn chế nghiêm trọng: biện pháp này sẽ không chữa nhiều căn bệnh hệ thống phổ biến do lão hóa. Ngoài ra, số lượng cơ quan nội tạng không đủ để đáp ứng nhu cầu hiện tại, huống chi là thay thế nội tạng trên diện rộng. Và hiện nay ta không thể cấy ghép não bộ. Hãy hình dung cảnh bạn sống với một trái tim khỏe mạnh nhưng bộ não đang dần sa sút.
“Cấy ghép nội tạng không phải con đường dẫn tới sự bất tử” – giáo sư Arthur Caplan khẳng định. Ông là trưởng khoa đạo đức y khoa tại Trường Y Grossman thuộc Đại học New York và là chuyên gia về đạo đức trong cấy ghép nội tạng.
Dù y học hiện đại đã có nhiều bước tiến lớn, thì cấy ghép nội tạng vẫn có rủi ro rất cao. Một vấn đề lớn là tình trạng đào thải cơ quan cấy ghép. Nếu không có biện pháp can thiệp, hệ miễn dịch sẽ tấn công cơ quan được ghép như kẻ xâm nhập ngoại lai. Để khắc phục tình trạng này, bệnh nhân sẽ phải dùng thuốc ức chế miễn dịch để đảm bảo cơ thể chấp nhận cơ quan mới.
Thế nhưng, chính loại thuốc mạnh mẽ có thể ngăn chặn tình trạng thải ghép lại làm gia tăng đáng kể nguy cơ nhiễm vi khuẩn, virus và nấm – một vấn đề có thể trở nên trầm trọng và đe dọa sinh mệnh của người bệnh. Vì thế, các bác sĩ phải cố gắng giữ một sự cân bằng mong manh giữa ức chế hệ miễn dịch để ngăn thải ghép, đồng thời đảm bảo nó vẫn đủ mạnh mẽ để chống lại các mầm bệnh.
Việc uống thuốc ức chế miễn dịch thường kéo dài cả đời và nó cũng có thể gây nhiều phản ứng phụ như tiểu đường, cao huyết áp, cholesterol cao và thậm chí bệnh ung thư sau thời gian dài.
“Để thay thế toàn bộ nội tạng trong cơ thể, bạn sẽ phải sử dụng khoảng 378,5 lít dung dịch thuốc ức chế miễn dịch mỗi ngày”, GS. Caplan giải thích.
Một vấn để khác khi dùng cấp ghép nội tạng để sống lâu hơn và cơ thể chúng ta không còn sức bền dẻo dai khi ta già đi. Chúng ta khó hồi phục sau ca phẫu thuật, chịu đựng nỗi đau thể xác và chống lại nhiễm trùng.
Kể cả khi chúng ta vượt qua chừng ấy khó khăn thì nội tạng được thay cũng không tồn tại mãi. Tới một lúc nào đó, bộ phận này sẽ suy kiệt và việc tìm ra cơ quan mới thay thế không phải chuyện dễ, cũng như tình hình sức khỏe liệu có cho phép ta lặp lại quá trình đầy đau đớn một lần nữa là một câu hỏi.
Cũng như hai phương pháp nêu trên, cấy ghép nội tạng vô cùng tốn kém chi phí. Bạn thay một quả thận, cái giá sẽ là 260.000 USD. Thay một quả tim mới? Cái giá sẽ là hơn một triệu đô-la. Nhưng đây chưa phải là hết, bạn sẽ cần phải trả tiền cho các loại thuốc phụ trợ kéo dài cả đời.
Nguồn:
FDA, BBC, National Post, The Guardian, National Geographic, Business Standard, Vice, Discover Magazine