Một con ếch bé nhỏ màu cam ở Brazil có thể là loài thụ phấn lưỡng cư đầu tiên được biết tới. Phát hiện mới mở mang thêm hiểu biết của chúng ta về những loài động vật thực hiện chức năng sinh học quan trọng này.

Hầu hết các loài ếch ăn sâu bọ và bướm đêm, riêng loài ếch cây Izecksohn (Xenohyla truncata) ở Brazil có chế độ dinh dưỡng khác biệt: chui vào những bông hoa màu trắng lớn của cây vú sữa để hút mật. Có thể đây là loài lưỡng cư thụ phấn đầu tiên được biết tới trên thế giới, bên cạnh những loài thụ phấn quen thuộc như chim chóc và sâu bọ.

Ếch cây đang ăn các bộ phận khác nhau của thực vật, trên lưng dính phấn hoa, cho thấy vai trò khả thi của nó trong việc thụ phấn. Ảnh: Henrique Nogueira
Ếch cây đang ăn các bộ phận khác nhau của thực vật, trên lưng dính phấn hoa, cho thấy vai trò khả thi của nó trong việc thụ phấn. Ảnh: Henrique Nogueira

Theo nhà sinh vật Carlos Henrique de-Oliveira-Nogueira tại Đại học liên bang Mato Grosso do Sul tại Brazil, thành viên nhóm nghiên cứu, kết cấu của mẫu vật dạ dày tại viện bảo tàng cho thấy ếch cây là một trong số ít loài lưỡng cư trên thế giới ăn hoa quả.

Nhóm nghiên cứu đã chứng kiến một con ếch chui vào bông hoa để tìm mật; khi chui ra, chất nhầy trên phần lưng ẩm ướt của nó dính đầy phấn hoa. Điều này khiến họ suy đoán ếch cây có thể đóng vai trò vận chuyển phấn hoa từ bông này sang bông khác, hỗ trợ quá trình sinh sản của cây.

Song các nhà khoa học cần nghiên cứu thêm để chứng minh ếch cây Brazil là loài thụ phấn. Nghiên cứu trong tương lai có thể là dùng camera để theo dõi các bông hoa trong thời gian dài, hay sử dụng lồng ngăn để quan sát liệu các bông hoa có ít kết trái hơn không khi ếch không thể tiếp cận các bông hoa.

Ếch cây chui vào hoa của cây vú sữa để hút mật. Ảnh: Henrique Nogueira
Ếch cây chui vào hoa của cây vú sữa để hút mật. Ảnh: Henrique Nogueira

Ngoài ra vẫn còn những câu hỏi khác cần trả lời, chẳng hạn như chất nhầy trên lưng ếch có gây hại tới phấn hoa hay ngăn nó chui vào các loài hoa khác nhau. Các nhà khoa học cũng băn khoăn, liệu ếch cây có ghé thăm đủ số lượng hoa để tạo nên sự khác biệt trong quá trình sinh sản của cây hay không.

Việc ếch cây có thể là loài thụ phấn cho thấy ngoài kia còn bao tương tác sinh thái bất ngờ đang chờ các nhà khoa học khám phá. Trong thập niên qua, chúng ta đã chứng kiến biết bao loài thụ phấn bất ngờ xuất hiện: thằn lằn, chồn opossum, chuột nâu và gián. Nhiều loài trong số đó được phát hiện nhờ công nghệ như camera theo dõi phát hiện chuyển động. Những thiết bị này giúp ghi lại những hành vi âm thầm của động vật. Chẳng hạn, chưa có ai từng mục sở thị quá trình thằn lằn thụ phấn mà chỉ xem qua video thôi.

Nghiên cứu được đăng trên tạp chí Food Webs.