Ngọn lửa bên trong ngọn thác tại Công viên hạt Chestnut Ridge ở tiểu bang New York (Mỹ).
Ngọn lửa vĩnh cửu là gì?“Các ngọn lửa vĩnh cửu có thể được coi là trường hợp rò rỉ đặc biệt”, theo Giuseppe Etiope, một nhà địa chất tại Viện Địa vật lý và Núi lửa Quốc gia ở Rome (Ý). Etiope là một chuyên gia hàng đầu thế giới về các vụ rò rỉ khí tự nhiên.
Hoạt động của các mảng kiến tạo có thể khiến các lớp đá đứt gãy, tạo thành lối thông cho những kho dự trữ khí đốt tự nhiên bị nén sâu hàng trăm mét dưới lòng đất rò rỉ lên trên bề mặt. Trong các điều kiện đặc biệt, khi khí đốt thoát lên bề mặt với nồng độ khí methane đủ cao thì nó sẽ tự động cháy. Khí đốt liên tục thoát ra sẽ cung cấp nhiên liệu cho ngọn lửa cháy mãi.
Những ngọn lửa này có thể xuất hiện đằng sau thác nước, cháy dọc theo con lạch, trên núi và trong thung lũng. Chúng cháy nhờ các chất khí khác nhau, như khí methane, ethane và propane, hydro, nito...
Theo ước tính của nhà địa chất Etiope, số lượng những ngọn lửa hiếm hoi này chưa tới con số 50, và chúng thường xuất hiện gần các mỏ dầu khí. Nếu muốn tận mục sở thị những ngọn lửa kỳ diệu này, bạn có thể tới các nước như Mỹ, Romania, Ý, Thổ Nhĩ Kỳ, Iraq, Azerbaijan, Đài Loan, Trung Quốc, Ấn Độ và Úc. Một số ngọn lửa có thể đã cháy hàng ngàn năm, hàng chục ngàn năm, hay thậm chí từ một triệu năm trước.
Ý nghĩa tôn giáo và văn hóaTrong vô vàn câu chuyện thần thoại và lịch sử cổ đại đã xuất hiện rất nhiều ngọn lửa bí ẩn như thế.
Tại Azerbaijan, trong một sườn đồi gần thủ đô Baku cháy sáng một ngọn lửa linh thiêng trong Bái hỏa giáo, được giáo chúng coi là biểu tượng của thần linh. Ngọn lửa này được đặt tên là ‘Yanardag’ – có nghĩa là ngọn núi bốc cháy.
Ở Vịnh Antalya của Thổ Nhĩ Kỳ (trước đây là Lycia cổ đại) tồn tại một ngọn lửa được gọi là Chimaera. Cái tên này đặt theo một con quái vật phun lửa trong thần thoại Hy Lạp. Nơi ngọn lửa cháy gần một ngôi đền thờ Hephaestus – vị thần của nghề rèn và lửa trong thần thoại Hy Lạp, có thể đây là nơi ngọn lửa Olympic đầu tiên được thắp sáng. Ngọn lửa này được triết gia Pliny Già (Pliny the Elder) nhắc tới trong
Naturalis Historia – cuốn bách khoa toàn thư đầu tiên trong lịch sử nhân loại, được viết vào khoảng năm 77 TCN, ít nhất 2.000 năm tuổi.
Baba Gurgur (Iraq) là một miệng núi lửa với ngọn lửa bùng cháy tại trung tâm. Một số người tin rằng đây là “lò lửa hừng hực” mà Vua Nebuchadnezzar đã ném ba người Do Thái vào trong Kinh Cựu ước. Sự tồn tại của nó trong thời Kinh thánh đồng nghĩa với việc, về lý thuyết, nó vẫn luôn cháy trong 4.000 năm.
Dập tắt ngọn lửa vĩnh cửuTuy rằng một số ngọn lửa đã cháy trong hàng thiên niên kỷ, thế nhưng chúng có thể bị dập tắt.
“Cách gọi ‘ngọn lửa vĩnh cửu’ dễ khiến mọi người nhầm lẫn, bởi vì ngành địa chất cho chúng ta biết rằng chẳng thứ gì tồn tại mãi mãi trên Trái đất này”, Arndt Schimmelmann, nhà khoa học Trái đất cao cấp tại Đại học Indiana, cho biết.
Một số ngọn lửa có thể bị mưa rơi tưới tắt, tuy nhiên, tùy thuộc vào nồng độ của khí đốt rò rỉ và các điều kiện trên mặt đất, “các ngọn lửa có thể tự động bùng cháy trở lại”, Etiope cho biết.
Tại Chestnut Ridge, ta có thể dập tắt ngọn lửa bằng cách té nước vào hốc. “Tôi đã làm thế vài lần khi định lấy mẫu khí đốt để nghiên cứu địa hóa học”, Schimmelmann cho biết. “Việc châm lại ngọn lửa mà không để dòng nước tuôn trào từ thác dập tắt luôn là một thách thức khó khăn”. Ông lưu ý rằng mình luôn thành công thắp lại ngọn lửa trước khi rời đi.
Ông Etiope và Schimmelmann đã tiến hành phân tích các loại khí và so sánh chúng với hồ sơ giếng khí từ khu vực. Các kết quả từ nghiên cứu được ghi chi tiết trong bài báo “Natural seepage of shale gas and the origin of ‘eternal flames’ in the Northern Appalachian Basin, USA.”. Họ đi đến kết luận rằng khí đốt cung cấp nhiên liệu cho ngọn lửa ở Công viên Chestnut Ridge có nguồn gốc từ đá phiến Rhinestreet – một địa tầng đá từ kỷ Devon muộn, sâu khoảng 400m dưới lòng đất.
Cũng trong nghiên cứu này, họ phân tích một ngọn lửa khác lớn hơn ở Công viên tiểu bang Cook Forest ở phía Tây Bắc Pennsylvania. Kết quả cho thấy ngọn lửa này không xuất phát từ hiện tượng rò rỉ tự nhiên, mà nó cháy ở trên một giếng khí đốt bị bỏ hoang.
Cuối cùng, ngọn lửa ở Công viên Chestnut Ridge rồi sẽ biến mất do xói mòn tự nhiên khi thác nước khô cạn. Mất đi nơi trú ẩn “sẽ khiến ngọn lửa thường xuyên lụi tắt, mặc dù dòng khí vẫn tiếp tục trào lên”, Schimmelmann nói.
Tác động môi trườngCác vụ rò rỉ hydrocarbon địa chất - bao gồm cả ngọn lửa vĩnh cửu - là nguồn khí nhà kính tự nhiên, như methane và các chất ô nhiễm quang hóa như ethane và propane.