Nồng độ thủy ngân tổng thể dạng khí tại TPHCM thể hiện sự thay đổi rõ ràng giữa nội thành và ngoại thành cũng như theo mùa.

Ô nhiễm không khí tại Hà Nội. Ảnh: TTXVN

Trong một nghiên cứu mới, các nhà khoa học tại trường Đại học Khoa học tự nhiên (Đại học Quốc gia TPHCM) và Đại học Virginia (Mỹ) đã có dữ liệu sơ bộ đầu tiên về nồng độ thủy ngân tổng thể dạng khí (TGM - thuật ngữ chỉ tổng lượng thủy ngân ở dạng khí tồn tại trong không khí) quanh năm ở cả khu vực thành thị và ngoại ô tại Đông Nam Á, cụ thể là TPHCM.

Thủy ngân (Hg) trong khí quyển được coi là chất gây ô nhiễm không khí toàn cầu với thời gian tồn tại khá dài (khoảng 0,5–1 năm), có thể gây ra những lo ngại về rủi ro cho sức khỏe cộng đồng.

Các nghiên cứu quan sát đã chứng minh rằng thủy ngân trong khí quyển ở khu vực nông thôn thường thấp hơn so với các khu vực đô thị - nơi có các nguồn phát thải thủy ngân từ nhiều hoạt động công nghiệp khác nhau như đốt than, nấu chảy kim loại hay sản xuất xi măng.

Song, hiện nay, các nghiên cứu về ô nhiễm thủy ngân trong khí quyển ở Đông Nam Á đang bị thiếu hụt thông tin về phạm vi không gian - thời gian do dữ liệu quan sát còn hạn chế.

Để góp phần lấp đầy khoảng trống này, nhóm nghiên cứu đã thu thập dữ liệu về nồng độ thủy ngân tổng thể dạng khí từ hai địa điểm đô thị: Nguyễn Văn Cừ, Linh Trung và một địa điểm ngoại thành - Cần Giờ tại TPHCM, trong 12 tháng (từ tháng 5/2022 - tháng 4/2023).

Nhóm nghiên cứu cũng kiểm tra sự thay đổi không gian - thời gian của nồng độ thủy ngân và khám phá các cơ chế kiểm soát có thể bao gồm các ảnh hưởng cục bộ và khu vực.

Dữ liệu cho thấy, nồng độ thủy ngân tổng thể dạng khí trung bình tại các địa điểm thành thị là 2,17 ng m-3 và 2,49 ng m-3, cao hơn đáng kể so với địa điểm ngoại thành (1,76 ng m-3). "Kết quả này chỉ ra ảnh hưởng của các nguồn thủy ngân nhân tạo", nhóm nghiên cứu viết trong công bố.

Nồng độ thủy ngân tổng thể dạng khí tại TPHCM cũng thể hiện sự thay đổi theo mùa rõ ràng, theo đó, mùa khô có nồng độ cao hơn so với mùa mưa. "Hoạt động gió mùa Đông Á đóng vai trò quan trọng trong mô hình mùa của nồng độ thủy ngân tổng thể dạng khí", nhóm nghiên cứu cho biết.

Bên cạnh đó, các nhà khoa học còn tiến hành đánh giá rủi ro sức khỏe do nồng độ thủy ngân gây ra thông qua phơi nhiễm qua đường hô hấp để minh họa cho thương số nguy hiểm (HQ).

Điểm đáng chú ý là cho đến hiện tại, tổng giá trị HQ tại ba địa điểm được lấy mẫu tại TPHCM đều thấp hơn nhiều so với ngưỡng hệ số nguy cơ tối thiểu (HQ < 1). Điều này cho thấy rủi ro sức khỏe từ thủy ngân trong không khí thông qua đường hô hấp ở TPHCM là không đáng kể.

"Kết quả của nghiên cứu này sẽ nâng cao cơ sở dữ liệu thủy ngân trong khu vực và toàn cầu, cũng như hỗ trợ chính quyền địa phương xây dựng các chính sách và quy định môi trường hợp lý liên quan đến thủy ngân trong khí quyển trong tương lai gần", nhóm nghiên cứu chia sẻ trong công bố.

Nghiên cứu được trình bày trong bài báo "Spatiotemporal variations of atmospheric mercury at urban and suburban areas in Southern Vietnam megacity: A preliminary year-round measurement study" trên tạp chí Atmospheric Environment.

Nguồn: