Giải pháp giúp xe máy hoạt động bình thường khi bị ngập nước

Ngập lụt đô thị thường gây tê liệt giao thông do hàng loạt xe máy chết máy giữa đường khi nước tràn vào các bộ phận như bugi, ống xả hoặc hệ thống lọc gió. Trong khi chưa có giải pháp công nghệ nào được công bố chính thức để xử lý triệt để vấn đề này, nhiều người dân vẫn tự khắc phục bằng cách gắn ống nhựa vào pô xe. Tuy nhiên, cách làm này không có tác dụng khi nước ngập sâu đến lốc máy, vì lúc này nước sẽ tràn vào qua cửa hút gió làm chết máy.

Trước thực trạng đó, nhóm nghiên cứu ở Trường Đại học Công Thương TPHCM đã đề xuất một giải pháp chống ngập, bằng cách hiệu chỉnh thiết kế cơ khí của hệ thống nạp nhiên liệu, hệ thống xả khí thải và chống nước cho hệ thống điện, giúp xe máy vẫn có thể vận hành bình thường ngay cả khi ngập sâu đến pô và lốc máy. Đặc biệt, hệ thống này được thiết kế dưới dạng module có thể tháo lắp linh hoạt, phù hợp với nhiều loại xe, cả xe số và xe tay ga.

Cơ chế hoạt động của hệ thống chống ngập ở giải pháp này là khi xe hoạt động bình thường, hệ thống nạp nhiên liệu và khí thải vẫn diễn ra như ở mọi động cơ khác. Khi xe ngập nước, nhờ bộ phận tách khí và nước, nước không chảy vào máy xe theo đường nạp nhiên liệu. Trong trường hợp nước vào máy xe, bộ phận nạp sẽ đưa nước thoát xuống bể chứa. Lúc này máy hút hoạt động hút nước ra ngoài để động cơ vẫn có thể hoạt động bình thường.

Hệ thống khí thải được thiết kế thêm các vách ngăn và được nối thông với nhau bằng các ống sắt phi 10-12mm để bảo đảm áp suất bên trong lớn hơn áp suất nước bên ngoài, do đó khí thải thoát ra ngoài mà không làm cho nước chảy vào bên trong. Ngoài ra, hệ thống điện xe được bọc lại băng keo và ống nhiệt để đảm bảo không rò điện. IC, mopin sườn, bình điện và các bộ phận điện khác được sắp xếp vào module kín để chống thấm nước.

Đặc biệt, khi nước ngập qua pô xe thì hệ thống chống nước ở pô hoạt động. Nếu máy chưa nổ, nước sẽ chảy vào đường pô qua các khoang chứa. Hệ thống pô được đề xuất là một hệ thống khoang chứa nối thông nhau. Khi nước chảy vào, áp suất không khí bên trong sẽ ngày càng tăng lên nhằm không cho nước tiếp tục chảy vào khi xe chưa hoạt động.

Mô hình xe máy chống ngập nước đã được thi công thực tế, gồm lốc máy xe Wave tháo ra và gắn thêm module chống ngập nước. Trong các video thực nghiệm, mô hình xe với hệ thống chống ngập mới đã hoạt động ổn định trong hai tình huống: ngập hoàn toàn ống pô và ngập hoàn toàn lốc máy.

Thời gian vận hành cho mỗi tình huống là 15 phút. Kết quả, xe vẫn nổ máy bình thường, khắc phục được điểm yếu của các giải pháp chống ngập tạm bợ hiện nay.

Thời gian tới, nhóm tác giả nghiên cứu tích hợp thêm giải pháp IoT, gắn cảm biến và cài sẵn ba chế độ điều khiển (map) trên hộp điều khiển động cơ (ECU) của xe khi: chạy bình thường, ngập pô, ngập lốc máy. Các map được thiết lập sẵn này sẽ đảm bảo cho động cơ xe hoạt động tối ưu ở từng trường hợp, thay vì chỉ hiệu chỉnh cơ cấu cơ khí thiết bị như giải pháp đề xuất hiện tại.

Nghiên cứu của nhóm tác giả được công bố trên Tạp chí Khoa học Đại học Công Thương, Số 2/2025.