Hợp tác KH&CN Việt Nam – Italia: Hướng đến lĩnh vực vũ trụ và bảo tồn di sản

Diễn ra vào ngày hôm qua, 6/5, cuộc gặp giữa Bộ trưởng Bộ KH&CN Huỳnh Thành Đạt và ông Antonio Alessandro, Đại sứ Italia tại Việt Nam, có nhiều ý nghĩa quan trọng, nhất là khi nó nằm ở giữa Ngày Nghiên cứu Italia trên thế giới (16/4) và Ngày KH&CN Việt Nam (18/5).

Theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, 18/5 là một ngày hội lớn của cộng đồng khoa học Việt Nam, nhất là khi năng lực đổi mới sáng tạo của Việt Nam trong thời gian qua vẫn liên tục tăng. “Năm 2020, Việt Nam đạt thứ hạng tốt nhất từ trước tới nay, dẫn đầu nhóm quốc gia thu nhập trung bình thấp. Số lượng sáng chế của Việt Nam tăng trung bình 12%, số lượng công bố quốc tế tăng 29% mỗi năm, lĩnh vực toán học và vật lý luôn đứng ở tốp đầu các nước ASEAN”.

Cũng theo ông, chiến lược phát triển kinh tế - xã hội giai đoạn 2021-2030 xác định phát triển mạnh mẽ KH&CN, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số để tạo bứt phá về năng suất, chất lượng, hiệu quả và sức cạnh tranh của nền kinh tế. Bên cạnh đó, Việt Nam đặt mục tiêu nâng cao tiềm lực và trình độ KH&CN trong nước để có thể triển khai các hướng nghiên cứu khoa học và phát triển công nghệ mới. “Với định hướng đó, Italia đã và sẽ là một trong các đối tác chiến lược quan trọng của Việt Nam trong hợp tác về khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo”, Bộ trưởng khẳng định.

Tuy nhiên, cũng theo Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt, không phải đến gần đây, mối quan hệ hợp tác về KH&CN giữa Việt Nam và Italia mới phát triển, mà thật ra nó đã được đặt nền móng đầu tiên từ Hiệp định khung hợp tác khoa học và kỹ thuật giữa hai Chính phủ (1990) và Nghị định thư hợp tác KH&CN (ký kết năm 1992, có hiệu lực từ năm 1998).

“Trong hơn 20 năm qua, hai bên đã tổ chức 7 khóa họp Ủy ban hỗn hợp hợp tác KH&CN, triển khai 7 Chương trình hợp tác KH&CN song phương với hơn 90 nhiệm vụ hợp tác nghiên cứu chung trong các lĩnh vực Italia có thế mạnh, Việt Nam có nhu cầu và phục vụ thiết thực phát triển kinh tế - xã hội của Việt Nam; góp phần đưa hợp tác KH&CN trở thành một trụ cột quan trọng trong quan hệ đối tác chiến lược giữa hai nước”, ông cho biết.

Trong đó, ấn phẩm chuyên đề của Nhà xuất bản Springer công bố mới đây về các công trình hợp tác nghiên cứu chung giữa các nhà khoa học hai nước là minh chứng sinh động cho kết quả hợp tác.

Đồng tình với phát biểu của Bộ trưởng, Đại sứ Antonio Alessandro cho biết, chia sẻ kiến thức luôn luôn là trọng tâm của chiến lược ngoại giao khoa học của Italia. “Chúng tôi rất tự hào là một trong những nước phương Tây đầu tiên thiết lập ngoại giao với Việt Nam trong lĩnh vực khoa học và công nghệ. Chúng tôi hi vọng hợp tác khoa học và công nghệ sẽ đóng vai trò quan trọng trong việc phát triển bền vững của cả hai đất nước.”

Cũng trong buổi gặp, ông Antonio Alessandro đề cập hai lĩnh vực trọng tâm mà ông mong muốn hai nước có thể phối hợp làm việc, đó là lĩnh vực vũ trụ và lĩnh vực bảo tồn di sản.

“Với lĩnh vực vũ trụ, chúng tôi đã nghiên cứu thận trọng chiến lược phát triển hàng không vũ trụ của Việt Nam trong những năm gần đây”. Ông cũng cho biết, Cơ quan Hàng không Vũ trụ của Italia (ISA) bày tỏ mong muốn tìm kiếm đối tác tin cậy tại Việt Nam để phối hợp, hỗ trợ Việt Nam đạt được những tiến bộ trong lĩnh vực này.

“Italia là một trong số rất ít những nước có chuyên gia hàng đầu về nhiều khía cạnh khác nhau trong lĩnh vực vũ trụ như: vệ tinh, phóng vệ tinh, quan sát trái đất, định vị, sự sống trong không gian… Cá nhân tôi cho rằng, đây là lĩnh vực hứa hẹn để Việt Nam và Italia cùng nhau triển khai trong thời gian tới”, ông nhận định.

Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt cho biết, hiện nay Việt Nam rất quan tâm đến vấn đề vũ trụ và đã có những đầu tư nhất định cho lĩnh vực này. “Thủ tướng Chính phủ đã ban hành Chiến lược phát triển và ứng dụng KH&CN vũ trụ đến năm 2030. Trong đó, Bộ KH&CN được giao nhiệm vụ xây dựng luật này. Sắp tới đây, Bộ KH&CN sẽ phụ trách quản lý nhà nước về lĩnh vực vũ trụ, còn Viện Hàn lâm KH&CN Việt Nam sẽ là nơi triển khai các hoạt động nghiên cứu chuyên môn”.

Bộ trưởng cũng lưu ý, trong chiến lược vũ trụ, Việt Nam ưu tiên quan tâm đến công nghệ phục vụ cho viễn thông và viễn thám, và ông hi vọng Italia có thể hỗ trợ những công nghệ này.

Về lĩnh vực bảo tồn di sản, ông Antonio Alessandro khẳng định, đây chính là thế mạnh của Italia. “Chúng tôi có rất nhiều công nghệ bảo tồn di sản, chẳng hạn như công nghệ bảo tồn, công nghệ phục hồi, công nghệ định giá giá trị kinh tế cũng như giá trị du lịch…”

Đồng tình với ý kiến này, Bộ trưởng Huỳnh Thành Đạt chia sẻ, bản thân ông từng đến thăm Milan và rất ngưỡng mộ kiến trúc, di sản nơi đây. “Tôi nhận thấy những nhà thờ lớn ở Italia được bảo tồn rất tốt. Hiện nay, chúng tôi có rất nhiều di sản cần bảo tồn, vì vậy chúng tôi sẵn sàng phối hợp với Italia trong lĩnh vực này.”

Hợp tác về KH&CN giữa Việt Nam và Italia đã mở ra mối quan hệ tốt đẹp giữa các viện nghiên cứu, trường đại học hai bên. Tuy nhiên, hợp tác ấy sẽ không dừng lại, mà sẽ tiếp tục với nhiều kế hoạch và mục tiêu hơn nữa, như chia sẻ của ông Manlio Di Stefano, Thứ trưởng Bộ Ngoại giao và Hợp tác quốc tế Italia, tại Hội thảo “Hợp tác KH&CN Việt Nam – Italia: Kết quả và triển vọng vì sự phát triển bền vững” diễn ra cũng vào buổi chiều qua: “Chúng ta đã làm rất tốt, nhưng ưu tiên của chúng ta sắp tới sẽ là huy động nguồn lực tư nhân và nguồn tài trợ từ Chương trình Horizon 2020”, để từ đó thêm nhiều nghiên cứu sẽ được ứng dụng ra ngoài đời sống hơn nữa.