Những năm gần đây, mô hình trồng các giống lan bản địa được nhân giống bằng cách gieo hạt trong điều kiện in vitro đã được bà con nông dân tỉnh Lâm Đồng áp dụng nhiều và mang lại hiệu quả kinh tế khả quan. Các giống lan được bà con nuôi trồng chủ yếu là các giống lan bản địa được lai tạo với nhau, cho hoa đẹp và tạo ra ưu thế lai ở thế hệ F1, cây sinh trưởng khỏe, dễ chăm sóc.
Tuy nhiên, trong quá trình trồng và chăm sóc, bà con gặp phải những khó khăn như chất lượng cây giống in vitro không đồng đều, giá thành cao, cây in vitro có tỉ lệ chết cao khi đưa ra vườn ươm, vì vậy chưa tối ưu được hiệu quả kinh tế.
Trong bối cảnh đó, Trung tâm Nghiên cứu thực nghiệm Nông Lâm nghiệp Lâm Đồng đã triển khai dự án “Nhân giống một số loài lan rừng bản địa giá trị cao tại huyện Lâm Hà” nhằm bảo tồn nguồn gen đặc hữu của tỉnh và cung cấp nguồn giống lan bản địa có chất lượng cao cho thị trường.
Dự án đã khảo sát, thu thập những giống lan rừng cho hoa đẹp, nở bông vào mùa xuân, sinh trưởng tốt - gồm Giã Hạc Di Linh, Long Tu, Trầm, và Nù Tam Bố - từ các vườn trong tỉnh, rồi sau đó tiến hành lai tạo bằng phương pháp in vitro giữa Giã Hạc Di Linh lần lượt với ba giống còn lại bằng cách cho thụ phấn chéo.
Sau bảy tháng kể từ khi ra hoa, nhóm tác giả của Dự án thu hoạch được quả của ba giống lai. Nhóm đem khử trùng hạt, rồi tách hạt gieo trong môi trường nuôi cấy in vitro cho đến khi hạt nảy mầm, mọc rễ, ra chồi và phát triển thành cây con.
Cả ba giống được nhân in vitro đều có chiều cao 7,5 – 7,9cm, có hơn 7 lá, hơn 4 rễ dài trên 3cm, đủ tiêu chuẩn để đưa ra vườn ươm. Tám tuần sau khi ra vườn ươm, tỷ lệ sống của cả ba giống đạt 100%, chất lượng cây con tốt.
Ba mô hình trồng lan in vitro được dự án triển khai tại Lâm Hà cho thấy, các giống lan rừng sinh trưởng, phát triển tốt, người dân nắm được quy trình chăm sóc lan nuôi cấy mô ngoài vườn ươm. Cây giống hoa lan in vitro cao từ 10 – 13cm được chuyển cho các hộ chăm sóc. Sau hai tháng, cây sinh trưởng khỏe mạnh, không nhiễm bệnh, tăng 3-4cm.
Nhóm thực hiện ước tính một ha có thể trồng 30 – 40 nghìn chậu lan, với giá bán trung bình hơn 25 nghìn/chậu chưa ra hoa, 60 – 300 nghìn/chậu có hoa, người trồng có thể thu lãi 200 – 400 triệu đồng/ha.