Một nhóm nhà khoa học đã nghiên cứu các quy trình công nghệ chưng cất tinh dầu, cô đặc nước chanh, giúp đa dạng hóa sản phẩm từ lượng chanh dư thừa, không đạt chuẩn xuất khẩu của tỉnh Hậu Giang.

Hậu Giang là một trong những tỉnh miền Tây Nam Bộ có điều kiện tự nhiên thuận lợi để phát triển các loại cây ăn quả, đặc biệt là chanh không hạt. Cây chanh không hạt tại đây không chỉ phục vụ nhu cầu tiêu dùng trong nước mà còn có tiềm năng xuất khẩu cao. Tuy nhiên, trong quá trình canh tác, lượng chanh dư thừa, không đạt chuẩn xuất khẩu trái tươi vẫn còn nhiều.

Việc đa dạng hóa sản phẩm sau thu hoạch là hướng đi thiết thực nhằm nâng cao giá trị cho loại cây trồng này. Vì vậy, Sở KH&CN Hậu Giang đã triển khai dự án “Nghiên cứu kỹ thuật trích tinh dầu chanh và bảo quản nước cốt chanh canh tác tại Hậu Giang”. Trường Đại học Nguyễn Tất Thành là cơ quan chủ trì thực hiện, với sự phối hợp của các nhà nghiên cứu từ Trường Đại học Cần Thơ, Trung tâm Thông tin và Ứng dụng KH-CN tỉnh Hậu Giang.

Tận dụng những trái chanh không đủ tiêu chuẩn xuất khẩu, nhóm đã nhiên cứu và làm chủ quy trình công nghệ chưng cất tinh dầu chanh bằng phương pháp chưng cất hơi nước, công nghệ cô đặc nước chanh không hạt bằng kỹ thuật chân không với sự hỗ trợ của enzyme, và quy trình bảo quản nước cốt chanh.

Kết quả, với độ tinh khiết trên 98,5%, mùi thơm đặc trưng, màu từ vàng nhạt đến không màu và trong, sản phẩm tinh dầu vỏ chanh đáp ứng yêu cầu về các chỉ tiêu chất lượng, độ an toàn, có thể dùng trong các sản phẩm mỹ phẩm, nước tẩy rửa sinh học, hương liệu thực phẩm,…

Một số sản phẩm từ chanh không hạt Hậu Giang. Ảnh: NNC

Sản phẩm nước cốt chanh có độ Brix 7,5 – 8,5; pH: 2-3; thời gian bảo quản 7 ngày ở nhiệt độ 0-5oC. Sản phẩm nước cốt chanh cô đặc có độ Brix 35 – 45, pH: 2-3, thời gian bảo quản 1 tháng (nhiệt độ 0-5oC) và 12 tháng (nhiệt độ ≤ -10oC). Các sản phẩm nước cốt chanh và nước cốt chanh cô đặc có thể sử dụng trong chế biến thực phẩm, nước giải khát, chăm sóc sắc đẹp, sản xuất mỹ phẩm,...

Các công nghệ nêu trên đã được ứng dụng tại Công ty TNHH Thương mại và Dịch vụ Thiên Yết - Chi nhánh Hậu Giang. Kết quả cho thấy, mô hình có công suất trích ly 100 kg nguyên liệu/mẻ, thu từ 200 - 400 ml tinh dầu nguyên chất và chất lượng tinh dầu đạt TCVN 11423:2016. Quy trình chế biến và bảo quản nước cốt chanh 50 kg nguyên liệu/mẻ, thu từ 17 – 22 lít nước cốt.

Dự án còn đào tạo cho gần 20 cán bộ công nghệ tại địa phương và công nhân vận hành nắm vững các quy trình kỹ thuật này để tận dụng được nguồn chanh chất lượng thứ cấp, qua đó giúp người trồng chanh ổn định về kinh tế.

Dự án đã được Sở KH&CN Hậu Giang nghiệm thu, kết quả đạt yêu cầu.

Tin đăng KH&PT số 1343 (số 19/2025)