Theo thời gian, tuổi tác cùng với các tác nhân bên trong và bên ngoài cơ thể, sức nghe có thể giảm và ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng cuộc sống. Sự suy giảm thính lực do quá trình lão hóa ở người cao tuổi còn gọi là sự lão thính.

Cấu tạo của tai người

Tai được chia thành 3 phần

- Tai ngoài: gồm loa tai (vành tai), ống tai.

- Tai giữa: màng nhĩ. Chuỗi xương con (xương búa, xương đe, xương bàn đạp) các xương này liên kết với nhau bởi các khớp. Các tế bào chũm. Vòi Eustache là ống thông giữa hòm nhĩ với thành sau họng. Vòi nhĩ có chức năng điều hòa cân bằng áp lực trong hòm nhĩ và môi trường bên ngoài màng nhĩ.


- Tai trong: gồm mê đạo xương tiền đình và các ống bán khuyên có chức năng giữ thăng bằng cho cơ thể. Ốc tai có hình dạng như con ốc có nhiệm vụ tiếp nhận âm thanh sau đó mã hóa và chuyển lên não.


Cấu tạo tai.
Cấu tạo tai.

Cơ chế dẫn truyền âm thanh trong tai khá đơn giản: sóng âm thanh đập vào màng nhĩ lan truyền qua chuỗi xương con, ốc tai đến cơ quan thụ cảm âm thanh sau đó theo thần kinh ốc tai lên não.

Ngoài ra, tai còn giữ vai trò quan trọng trong việc giữ thăng bằng cơ thể, định hướng trong không gian: cơ quan tiền đình có chức năng giữ cho cơ thể luôn ở trang thái cân bằng trong không gian ba chiều. Khi rối loạn chức năng sinh lý nghe dẫn đến giảm hay mất khả năng nghe. Rối loạn chức năng thăng bằng biểu hiện bệnh lý chóng mặt, mất thăng bằng.

Các dấu hiệu để phát hiện sớm hiện tượng lão thính?

Với những người cao tuổi, sự suy giảm sức nghe có thể biểu hiện rõ trong sinh hoạt hằng ngày. Bản thân và những người thân trong gia đình cần chú ý những dầu hiệu này để phát hiện và cải thiện sớm tình trạng lão thính:

- Không nghe rõ và phải hỏi đi hỏi lại nhiều lần trong khi với người khác âm thanh nghe được đã là quá to.

- Luôn có xu hướng ghé đầu về phía nguồn âm để nghe rõ hơn.

- Chỉ nghe được một phần hay loáng thoáng, sức nghe càng giảm khi ở nơi đông người, ồn ào chợ búa.

- Ù tai cũng là hiện tượng phổ biến, thường xuất hiện trong môi trường yên tĩnh và tần số ngày càng nhiều đồng nghĩa với số lượng dây thần kinh thính giác bị thoái hóa ngày một nhiều hơn.

- Hay quên: phần lớn thông tin giao tiếp là từ nghe, và khi sức nghe giảm cũng đồng nghĩa với việc thu nhận thông tin qua kênh nghe cũng bị suy giảm.

- Trong một số trường hợp còn có cảm giác buốt tai khi nghe âm thanh lớn, đặc biệt là những âm thanh cực lớn như tiếng tàu hỏa, còi hụ...

Đãng trí là một dấu hiệu của lãng trí.
Đãng trí là một dấu hiệu của lão thính.

Quá trình lão hóa đã ảnh hưởng như thế nào đến thính lực?

Cũng giống như mọi cơ quan khác trong cơ thể, bắt đầu ở độ tuổi 45-50, các bộ phận trong tai lão hóa dần về cấu trúc và chức năng. Ở tai ngoài: da ống tai mất nước trở nên nhăn nheo, ráy tai bị ứ đọng thành nút ráy gây cản trở sức truyền âm thanh.

Trong khi đó, chuỗi các xương con nằm trong tai giữa trở nên xốp hơn và xảy ra hiện tượng can-xi hoá các khớp xương khiến chúng kém linh động hơn trong quá trình dẫn truyền âm.

Ngoài ra, màng nhĩ bắt đầu dày đục, mất đi độ bóng và thay vào đó là các mảng xơ nhĩ . Quá trình lão hoá còn làm tổn thương các tế bào nghe tại tai trong ngày càng nặng lên theo tuổi cũng như làm thoái hóa dần một lượng đáng kể các dây thần kinh thính giác và mạch máu nuôi dưỡng kết hợp với sự đặc dần của các ống xương mà nó đi qua, từ đây hệ thống dẫn truyền âm thanh bị ách tắc trầm trọng theo thời gian. Hậu quả là quá trình suy giảm thính lực ngày một nhanh chóng.

Làm sao để cải thiện tình trạng lão thính?

Trong phòng ngừa suy giảm thính lực: hạn chế làm việc ở môi trường ô nhiễm tiếng ồn, trong trường hợp bất khả kháng, cần đeo tai bịt, sử dụng vật liệu hấp thu âm thanh, cách âm tại nhà ở và nơi làm việc, thực hiện chế độ ăn uống hợp lý, bổ sung vitamin A, K, kẽm, omega-3 (có nhiều trong ngũ cốc, hải sản, thịt đỏ, dầu olive, hạt óc chó,...) và sử dụng thuốc hỗ trợ theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

Thức ăn cải thiện tình trạng lão thính.
Thức ăn cải thiện tình trạng lão thính.

Trong điều trị, người bị suy giảm thính lực có thể sử dụng các thuốc cung cấp dưỡng chất cho các tế bào thần kinh tai. Đối với người cao tuổi, phương pháp hiệu quả và phổ biến nhất hiện nay là sử dụng máy trợ thính. Thiết bị này giúp các bệnh nhân khắc phục các trở ngại khi giao tiếp đối thoại, nghe điện thoại, xem truyền hình hay nói chuyện trước đám đông. Để đảm bảo chất lượng, nên lựa chọn các hãng máy nổi tiếng, đảm bảo chất lượng để mua máy và đi chỉnh máy sau đó 3-4 lần để có chất lượng nghe tốt nhất. Máy sử dụng và bảo quản nên tuân thủ những điều được hướng dẫn trong sách hướng dẫn sử dụng và định kỳ đi làm vệ sinh cũng như bảo trì máy.