Xoa bóp, bấm huyệt, tập yoga… đang được nhiều cơ sở giới thiệu là chữa khỏi cận thị và các tật khúc xạ khác như viễn thị, loạn thị (thậm chí cả lác). Chuyên gia nhãn khoa khẳng định các phương pháp này chẳng những không chữa được tật khúc xạ mà còn có thể làm hại mắt.

Massage, yoga không chữa được cận thị

Thấy hai con mình (7 tuổi và 9 tuổi) nhìn gì cũng phải nheo mắt, chị Nguyễn Phương (nhà ở Khương Thượng, Thanh Xuân, Hà Nội) đưa đi khám thì phát hiện một bé loạn thị, một bé cận thị.

Không muốn bắt con đeo kính, chị Nguyễn Phương hỏi han bạn bè, tham khảo những bài viết, chia sẻ trên mạng xã hội về điều trị cận thị bằng massage, bấm huyệt, yoga... và quyết định chọn gói tập luyện ở một phòng khám tư nhân ở phường Nhân Chính, quận Thanh Xuân, Hà Nội.

Đồ họa mô tả các tật khúc xạ về mắt.
Đồ họa mô tả các tật khúc xạ về mắt.

Tuần 6 buổi, chị Nguyễn Phương chở con đi tập, mỗi buổi kéo dài 60 phút với chi phí 60.000 đồng. Kiên trì đi được 40 buổi, chị thất vọng nhận ra thị lực của cả hai đứa trẻ đều không được cải thiện nên lại đưa con đến bệnh viện khám. Bác sỹ khẳng định hai đứa trẻ con chị đều thuộc diện buộc đeo kính để cải thiện thị lực bởi nếu kéo dài cách điều trị kể trên, tình trạng nhược thị rất dễ xảy ra.

Thạc sỹ - bác sỹ Nguyễn Ngọc Chung - Phó Trưởng khoa Tai - Mũi - Họng - Mắt, Bệnh viện Nhi Trung ương - cho biết trường hợp đưa con đi tập để chữa cận, loạn thị như chị Phương không phải là cá biệt. Ông từng tiếp nhận không ít trường hợp đã mất khá nhiều tiền điều trị theo kiểu đó, cuối cùng phải đến bệnh viện vì không có kết quả. Và sau khi được giải thích, họ chấp nhận cho con đeo kính.

“Trên thế giới và Việt Nam chưa có nghiên cứu nào khẳng định châm cứu, massage, bấm huyệt hay tập yoga có thể điều trị tật khúc xạ. Việc day, xoa, bóp vùng mắt mỏi mệt khi làm việc với máy tính nhiều có thể làm giảm điều tiết, làm mắt đỡ mỏi và khắc phục được các trường hợp cận thị giả, loạn thị giả” - bác sỹ Chung khẳng định.

TS Nguyễn Đình Ngân - Chủ nhiệm bộ môn Mắt, Học viện Quân y, Hà Nội - cho rằng: “Các phương pháp châm cứu, bấm huyệt, xoa bóp, yoga không thể làm giảm hay triệt tiêu độ cận. Cận thị chỉ giữ nguyên số và tăng, không bao giờ giảm”. Riêng với tật viễn thị, mắt có thể tự bù trừ để giảm độ viễn. Việc tập luyện có thể giúp tăng khả năng bù trừ, nhưng đây là cách luyện tập khoa học giúp điều tiết mắt chứ không đơn thuần là massage.

Ông Ngân lý giải: “Ví dụ bệnh nhân bị viễn thị 2 diop, mắt vẫn điều tiết để bù trừ, bệnh nhân vẫn nhìn thấy bình thường mà không biết cơ trong mắt vẫn co. Đến một ngày hệ thống cơ mỏi, co kém do ốm dậy, hoặc bệnh nhân là trẻ em, khi lớn lên thuỷ tinh thể giảm khả năng co giãn và sức điều tiết thì dù độ viễn không thay đổi, bệnh nhân vẫn phải đeo kính mới nhìn rõ”.

Về tác hại của việc chữa tật khúc xạ bằng các phương pháp trên, bác sỹ Chung cho biết, nếu cứ duy trì cách điều trị sai lầm, tật khúc xạ không giảm, não không nhận ảnh rõ nét và chính xác, lâu ngày trung tâm xử lý hình ảnh trong não bị ức chế dẫn đến nhược thị - hiện tượng suy giảm khả năng hoạt động của mắt, thị lực giảm sút - mà không thể điều trị bằng cách chỉnh số kính.

Đo mắt mua kính, nguy hiểm khôn lường

Bác sỹ Nguyễn Ngọc Chung cho biết: “Khi đã khẳng định có tật khúc xạ thì phải đeo kính. Tuy nhiên, để chỉ định đeo kính cũng cần khám đúng quy trình. Nhiều trẻ bị đeo kính oan hoặc đeo sai số vì bố mẹ lười đưa đi khám, đến hiệu kính đo bằng máy rồi cắt kính ngay luôn”.

Các em nhỏ luyện tập mắt tại phòng phục hồi chức năng, Bệnh viện Mắt Trung ương. Ảnh: Phượng Hằng
Các em nhỏ luyện tập mắt tại phòng phục hồi chức năng, Bệnh viện Mắt Trung ương. Ảnh: Phượng Hằng

Ông Chung lý giải, để biết mắt có bị tật khúc xạ hay không, không thể chỉ dùng máy đo ở hiệu kính. Để kiểm tra khúc xạ cho trẻ, bác sỹ phải nhỏ thuốc để làm liệt cơ thể mi. Cơ này có dây chằng riêng, điều tiết thủy tinh thể căng lên hay xẹp xuống tùy theo nhìn xa hay gần, nhằm thay đổi hội tụ ánh sáng để ảnh rơi đúng võng mạc. Khi cơ này liệt, ngừng co dãn, thủy tinh thể nằm ở trạng thái nghỉ, lúc này đo khúc xạ sẽ chính xác nhất. Trẻ em lần đầu đi kiểm tra tật khúc xạ tuyệt đối không sử dụng thông số của máy đo tự động để cắt kính. Cách này chỉ áp dụng cho trẻ lớn, hoặc người lớn đã đeo kính, độ khúc xạ đã ổn định.

TS Nguyễn Đình Ngân tiết lộ, một nghiên cứu được thực hiện năm 2006 tại một trường tiểu học ở ngoại thành Hà Nội cho thấy, 1/3 số học sinh đeo kính cận ở đây đang đeo kính quá số hoặc không cận vẫn đeo kính cận - hậu quả của việc cắt kính theo máy đo tự động.

Theo các chuyên gia, việc đeo kính không đúng số chẳng những ảnh hưởng đến chất lượng nhìn mà còn gây nhức mỏi mắt, đau đầu, chóng mặt do rối loạn điều tiết, lâu ngày có thể dẫn đến nhược thị.