Cho đến nay, năng lượng sạch chi phí thấp dường như vẫn còn là một giấc mơ viển vông. Từ lâu, các nhà khoa học đã xem phản ứng nhiệt hạch như một giải pháp tiềm năng, tuy nhiên rất khó thực hiện và kiểm soát.

Mới đây, các nhà vật lý tại Đại học Tokyo có vẻ đã tiến được một bước dài nhờ nghiên cứu thành công từ trường có kiểm soát, mạnh nhất từ trước đến nay.

Vấn đề nan giải nhất để khai thác năng lượng nhiệt hạch là làm sao kiểm soát được phản ứng tổng hợp hạt nhân. Ảnh: Americannewsgroup.

Vấn đề nan giải nhất để khai thác năng lượng nhiệt hạch là làm sao kiểm soát được phản ứng tổng hợp hạt nhân. Ảnh: Americannewsgroup.

“Một trong những cách để tạo ra năng lượng nhiệt hạch là giữ lớp plasma – chứa vô số các hạt tích điện – bên trong một thùng tokamak lớn (thiết bị tổng hợp nhiệt hạch) để kiểm soát phản ứng và trích xuất năng lượng từ đó”, nhà nghiên cứu Shojiro Takeyama (Đại học Tokyo) cho biết trong thông cáo báo chí. “Và đòi hỏi về từ trường cần thiết cho hoạt động của tokamak sẽ gần như tương đương với những gì mà thiết bị của chúng tôi có thể tạo ra”, ông nói. Đó là một cỗ máy cực kỳ tinh vi, có khả năng nén luồng điện từ (EMFC) – phương pháp tạo từ trường với các công đoạn được thực hiện bên trong. Cơ chế này đã được mô tả trong bài báo công bố trên Tạp chí Review of Scientific Instruments vào hôm thứ Hai (17/09/2018).

Nhờ sử dụng thiết bị trên, các nhà khoa học Nhật đã tạo ra được một từ trường mạnh 1.200 Tesla – gấp 120.000 lần so với một nam châm dính trên mặt tủ lạnh. Mặc dù vẫn chưa phải là từ trường mạnh nhất từng được tạo ra, song nhóm nghiên cứu đã có thể duy trì nó trong khoảng 100 micro giây – dài hơn hàng ngàn lần so với những lần thử nghiệm trước đó. Quan trọng hơn, từ trường này có thể kiểm soát được, vì vậy nó sẽ không phá hủy thiết bị của họ giống như các nỗ lực trong quá khứ, chỉ nhằm để tạo ra từ trường đủ mạnh.

Như lưu ý của Takeyama, cỗ máy do nhóm của ông nghiên cứu đã có thể tạo ra từ trường gần với cường độ tối thiểu và duy trì được trong một khoảng thời gian đủ để phản ứng nhiệt hạch xảy ra ổn định – điều này đưa chúng ta tiến gần hơn một bước tới viễn cảnh làm chủ nguồn năng lượng sạch, giống như mơ ước suốt một thế kỷ qua.