Được khởi công xây dựng từ năm 2015 và hoàn thành vào tháng 8/2017, đây là một trong hai đài thiên văn nằm trong khuôn khổ dự án Trung tâm Vũ trụ Việt Nam.
Toàn cảnh Đài Thiên văn Nha Trang. Ảnh: T. Kiệt
GS.TS Phạm Anh Tuấn - Tổng giám đốc Trung tâm Vũ trụ Việt Nam - cho biết, Đài Thiên văn Nha Trang được đầu tư thiết bị hiện đại, gồm kính thiên văn quang học phản xạ cùng với máy ảnh và một bộ phân tích phổ có độ phân giải hình ảnh và quang phổ cao trong vùng bước sóng rộng. Thông qua hệ kính này, các nhà khoa học có thể nghiên cứu những sao biến quang, từ đó nghiên cứu khí quyển (bề dày, mây, mù); đo phổ vạch của các sao để thu thông tin về loại sao, tốc độ quay và độ lớn từ trường trên bề mặt sao; đo vận tốc xuyên tâm của sao chủ để tìm kiếm ngoại hành tinh; đo tốc độ quay của một số hành tinh; nghiên cứu hình thái của các thiên hà; tìm kiếm thiên thể gần Trái đất, siêu tân tinh hay phát xạ quang đi kèm với những bùng phát vô tuyến nhanh; v.v...
Đội Oympic Thiên văn học Việt Nam nghe GS Lucio Piccirillo, nhà vật lý thiên văn - chuyên gia giám sát quá trình thiết kế, sản xuất, lắp đặt hệ thống kính cho Đài Thiên văn Nha Trang - giới thiệu về hệ thống kính và mái vòm cũng như cách vận hành điều khiển hệ thống kính bằng phần mềm. Ảnh: VNSC
Theo TS Phạm Ngọc Điệp - Phòng Vật lý thiên văn và Vũ trụ, Trung tâm Vũ trụ Việt Nam - các thiết bị tại Đài Thiên văn Nha Trang thuộc dạng hiện đại nhất Việt Nam nhưng chỉ là hạng vừa trên thế giới nên Đài thích hợp nhất để “đào tạo nhân lực, làm quen với phương pháp nghiên cứu thiên văn học hoặc để tiến hành một vài nghiên cứu vừa phải về thiên văn học.”
Bên cạnh kính thiên văn quang học có đường kính 0,5m, đài thiên văn ở Hòn Chồng này còn được trang bị một nhà chiếu hình vũ trụ 60 chỗ ngồi và một phòng trưng bày vũ trụ diện tích 200 m2 phục vụ khách tham quan. Trong đó, nhà chiếu hình vũ trụ được thiết kế giống như rạp chiếu phim nhưng với màn hình dạng mái vòm. Những hình ảnh hay thước phim sẽ được chiếu lên mái vòm bởi hệ thống 6 máy chiếu độ phân giải cao cho hiệu ứng 3D về bầu trời và các vì sao.
Đây là nơi cung cấp kiến thức về thiên văn học phổ thông như sự phân định các mùa trong năm; sự thay đổi vị trí các thiên thể trên bầu trời; các hiện tượng quen thuộc như nhật thực, nguyệt thực… cho khách thăm.