Với một cơ quan báo chí, 17 năm thành lập có lẽ không dài, nhưng với tờ báo Khoa học và Phát triển thì đó là chặng đường với nhiều bước thăng trầm trong làng báo.

Ngày 2/11/1998, Bộ Khoa học, Công nghệ và Môi trường đã ban hành Quyết định số 2125/QĐ-BKHCNMT thành lập Báo Khoa học và Phát triển (KH&PT). Nhân dịp này, Báo KH&PT đã có dịp gặp lại các thế hệ đi trước từng có thời gian gắn bó, xây dựng tờ báo để cùng điểm lại một chặng đường đã qua.

Điểm qua một số sản phẩm của Báo Khoa học và Phát triển các thời kỳ. Ảnh: Lê Loan
Điểm qua một số sản phẩm của Báo Khoa học và Phát triển các thời kỳ. Ảnh: Lê Loan

Những bước thăng trầm

Tìm gặp lại chị Lê Lượt - một trong số những phóng viên đầu tiên đầu quân khi tờ báo vẫn còn đang trong giai đoạn “trứng nước”.

Chị Lượt nhẩm tính, mới đó mà đã gần 18 năm kể từ ngày ông Giám đốc NXB Khoa học kỹ thuật Tô Đăng Hải - Tổng biên tập đầu tiên của tờ KH&PT - chìa cho chị 5 tờ makét măngsét báo KH&PT đầy hào hứng.

“Mày về đây với chú nhé, chúng ta sẽ làm một tờ báo thật tốt. Tất cả sẽ là những đứa mới toe; chúng mày như những tờ giấy trắng mà chú muốn vẽ vào đó để làm thành tờ báo thật khác biệt” - chị Lượt nhớ như in lời mời về làm việc.

“Kể từ ngày đó tới 12 năm sau tôi đã gắn bó và yêu quý tờ báo này. Qua 2 nhiệm kỳ lãnh đạo báo cùng tên là Hải với hai tính cách, tư duy làm báo cũng đặc biệt nhưng chung một quan điểm khi tiếp nhận nhân viên: Năng lực có thể chưa tốt thì có thể đào tạo, nhưng những con người về làm báo tại đây phải là những người tốt, đoàn kết và hết mình, tậm tâm với công việc” - chị Lượt nhớ lại.

“Và thêm nữa, ở mọi thời điểm, tờ báo luôn được sự quan tâm lớn của lãnh đạo bộ, sẵn sàng tạo mọi điều kiện để báo có thể vươn tầm, có chỗ đứng trong làng báo nói chung và trong giới khoa học nói riêng… Chúng tôi đã dần có những bài báo, những số báo được độc giả đón nhận, khích lệ và ghi nhận thành công”.

Vẫn vẹn nguyên cảm xúc khi nhắc lại những công việc thân thuộc - từ việc đọc bông, sửa morát tới những chuyện lo đời sống cho anh em khi tiếp quản tờ báo với muôn vàn khó khăn, TS Lê Sơn Hải - Tổng biên tập thứ hai của tờ KH&PT - như chợt sống lại với ký ức cũ.

“Tôi không phải người học báo nên khi được lãnh đạo bộ giao tiếp nhận một cơ quan báo chí, trong lòng tôi không khỏi lo lắng. Nhưng là người công tác trong bộ nhiều năm, tôi hiểu được chủ trương đường hướng, nên bước đầu có những thuận lợi khi chỉ đạo công việc tại báo. Anh em cũng mày mò, tìm hiểu để tờ báo thực hiện đúng tôn chỉ là cơ quan ngôn luận của bộ. Phần nào chúng tôi cũng đã làm được điều đó” - TS Lê Sơn Hải nhìn nhận.

Với hơn 5 năm trong vai trò tổng biên tập, những chuyện vui, buồn có cả. Từ chỗ không có trụ sở, báo đã bước đầu xây dựng được cơ sở vật chất, có phòng ốc khang trang.

“Mong muốn lớn nhất là anh em trong tập thể dù nhỏ nhưng cũng phải an cư thì mới lạc nghiệp. Nhiệm vụ chính trị của tờ báo luôn được đặt lên hàng đầu, nhưng là người đứng đầu cơ quan nên tôi mong muốn anh em được ổn định và phát triển hơn. Mong rằng những khát vọng ấy được tiếp lửa và chặng đường tiếp theo lãnh đạo Báo KH&PT sẽ làm được điều đó” - TS Lê Sơn Hải tâm sự.

Cầu nối cổ vũ khoa học bắt nhịp cuộc sống

Là tổng biên tập kế tiếp, TS Lê Đình Tiến - khi đó là Thứ trưởng Bộ KH&CN - được phân công kiêm nhiệm lãnh đạo báo. Dù thời gian không dài ở cương vị này, song đó cũng là quãng thời gian mà TS Tiến cho rằng đã để lại nhiều dấu ấn.

TS Lê Đình Tiến nhớ lại: “Tôi tiếp nhận tờ báo khi chỉ còn ít thời gian nữa là đến Tết Nguyên đán Đinh Hợi, đúng dịp Việt Nam vừa gia nhập WTO. Khi đó mọi người đều háo hức, hồ hởi vì sự chuyển động của đất nước và sự chuyển động đó dường như cũng thổi vào những con người tâm huyết với tờ báo một luồng sinh khí mới. Việc chuẩn bị cho số báo tết vô cùng bận rộn, nhưng ai cũng phấn khởi và có những bài viết mang hơi thở của sự chuyển mình cùng với đất nước”.

Đó là những bài viết làm nổi bật được vai trò của KH&CN in dấu trong những công trình lớn của đất nước như cây cầu dây văng một mặt phẳng khẩu đổ lớn nhất thế giới mang tên Bãi Cháy - được ví như “cung đàn mùa xuân”, hay ca ghép gan đầu tiên được tiến hành thành công ở Việt Nam... “Đã có những thời điểm tờ báo thực sự là cánh tay nối dài đưa hoạt động quản lý khoa học tới được các cơ quan, viện nghiên cứu, trường đại học, tới từng nhà khoa học và là kênh phản hồi chính sách hữu hiệu. Tuy nhiên, cũng có những nốt trầm mà những người làm báo chuyên nghiệp khi nhìn vào sẽ không khỏi tiếc nuối bởi nó chưa khai thác hết được thế mạnh của một tờ báo khoa học đúng nghĩa” - TS Lê Đình Tiến thẳng thắn nhìn nhận.

Cũng chung dòng suy nghĩ đó, chị Lê Lượt cho biết, khi không còn công tác tại đây sau 12 năm gắn bó, có những khi nỗ lực kiếm tìm trên Google cũng chỉ là những thông tin quá cũ và nhạt nhòa trong dòng chảy năng động, dồi dào của báo chí, truyền thông. Một nốt trầm và biết bao giờ mới thay đổi. - chị Lượt tiếc nuối.

Tiếp nối sự nghiệp “Phổ biến tri thức, cổ vũ sáng tạo”

Với mong muốn tiếp nối truyền thống tốt đẹp đã qua, khắc phục những hạn chế, bộ mới báo KH&PT đã được xây dựng lại.

Kể từ ngày 17/9/2015, Báo KH&PT chính thức phát hành bộ mới với sứ mệnh “Phổ biến kiến thức, cổ vũ sáng tạo”. Vẫn là 16 trang phát hành hằng tuần cùng với sự đóng góp của thông tin cập nhật trên trang web http://khoahocphattrien.vn, tờ báo được định hướng trở thành cầu nối của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý trong lĩnh vực KH&CN với cộng đồng để thực hiện nhiệm vụ phản ánh sự chuyển động mọi mặt của cuộc sống dưới lăng kính khoa học.

TS Lê Sơn Hải giờ đã ở cương vị mới - là Thứ trưởng, Phó Chủ nhiệm Ủy ban Dân tộc - cũng không giấu niềm vui: “Tờ báo nhìn hiện đại hơn, chuyên nghiệp hơn và tôi tin rằng sự nghiệp “phổ biến tri thức, cổ vũ sáng tạo” sẽ gặt hái được nhiều thành công”.

“Xin chúc mừng tập thể những người đang làm báo KH&PT. Tôi tin với cách làm như hiện nay, dưới sự điều hành của những nhà báo giỏi nghề, yêu nghề và có tâm với nghề, cùng với sự quan tâm của lãnh đạo Bộ KH&CN, Báo KH&PT sẽ thực sự phát triển” - chị Lê Lượt kỳ vọng.

Còn TS Lê Đình Tiến mong mỏi, với sức trẻ của tuổi 17 – cái tuổi “bẻ gãy sừng trâu” cùng sự quan tâm của lãnh đạo Bộ KH&CN, mong rằng Báo KH&PT với những con người chuyên nghiệp, tâm huyết, đam mê sẽ tìm ra con đường để quản trị tốt, đưa tờ báo thực sự vững về chuyên môn, chuyên nghiệp và giữ vững bản lĩnh chính trị.

"Nhưng những ngày gần đây, cảm xúc và hồ hởi ùa về khi tôi nhận thấy sự tươi mới, hiện đại, năng động và đầy chuyên nghiệp trên giao diện http://khoahocphattrien.vn. Đây chính là điều tôi và cả tập thể ngày ấy mong muốn và đặt mục tiêu mà (có thể) chưa đạt được. Tôi đã thấy qua sự tâm huyết, tình yêu và trách nhiệm của người làm báo trong ngành KH&CN đặc thù thể hiện trên từng con chữ, tin bài, cách trình bày và nội dung cần có như tiêu chí mà tờ báo tôn chỉ của ngành KH&Cn cần phải có. Một sự trở lại thật ấn tượng", chị Lượt nhận xét.