Mỗi khi nhắc đến Thanh Hà người ta nhớ ngay đến những quả vải thiều mọng đỏ, cùi dày, hạt bé, vị ngọt lịm. Được thưởng thức hương vị ngọt mát của vải thiều trong những ngày hè, cái nóng, cái nắng oi ả như bị xua tan.

Theo người dân, cây vải thiều có mặt ở vùng Hồng Châu (Hải Dương ngày nay) từ thời vua Mai Hắc Đế. Thời đó đất Hồng Châu chủ yếu còn là hoang mạc, lầy lội, thưa người ở.


Với sự thích hợp về điều kiện tự nhiên, vải Thiều đã có chất lượng đặc biệt ngon, với vị ngọt thanh, ăn giòn, mát và có mùi rất thơm, hạt nhỏ đã nổi tiếng và được ưa chuộng nhất Việt Nam. Vải Thiều gắn với nguồn gốc Thanh Hà (vải Thiều Thanh Hà) được người Việt Nam nhớ đến đầu tiên khi nói đến quả vải.


Vải thiều thanh hà nổi tiếng thơm ngon và ngọt.

Các cụ cao liên kể lại rằng, vào những năm cuối thế kỷ 19 hoặc đầu thế kỷ 20, cụ Hoàng Phúc Thành (quê Thanh Hà, Hải Dương) từng làm phu khuân vác ở cảng Hải Phòng. Thấy mấy ông lái buôn người Trung Quốc quê ở Thiều Châu ăn quả vải rồi vứt hạt đi, cụ Thành đã nhặt được 6 hạt, đem về quê ương giống và mọc được 3 cây. Khi dọn cỏ, cụ bà sơ ý làm chết mất 2 cây, chỉ còn 1 cây. Cây vải tổ này hiện có tuổi khoảng 200 năm, vẫn còn sống và đang thuộc quyền sở hữu của cụ Hoàng Văn Thu, (cháu nội cụ Thành), sinh năm Canh Ngọ, 1930 ở thôn Thuý Lâm, xã Thanh Sơn, huyện Thanh Hà, tỉnh Hải Dương.

Người xưa đã ngợi khen quả vải thiều: “mã ngoài như lụa hồng, tơ tía, thịt vải như thủy tinh, như giáng tuyết…” (trích Vân Đài loại ngữ tập II). Điều đó cho thấy, từ xa xứ quả vải Thiều Thanh Hà là loại vải rất đặc biệt với những hương vị đặc trưng rất riêng gắn với địa danh Thanh Hà.

Sản xuất vải thiều trên địa bàn Thanh Hà ngày càng phát triển, góp phần vào quá trình chuyển dịch cơ cấu kinh tế nông nghiệp, nông thôn. Hoạt động khai thác chỉ dẫn địa lý Thanh Hà đối với quả vải thiều cũng gặp nhiều thuận lợi.

Năm 2014 huyện Thanh Hà có 3.945 ha trồng vải thiều. Trong đó, diện tích trồng vải chính vụ có áp dụng công nghệ Vietgap là 1.100 ha, diện tích trồng vải thường là 2.845 ha. Đến tháng 7/2014, tổng sản lượng tiêu thụ khoảng là 27.000 tấn, trong nước đạt khoảng 21.000 tấn, xuất khẩu đạt 6.000 tấn.

Quả vải hiện nay chủ yếu là do các thương lái từ các địa phương trong và ngoài tỉnh như Hưng Yên, Hà Nội, Thái Bình, Hải Dương, Hải Phòng và các tỉnh thành lân cận đến thu mua để chuyển vào miền Trung và miền Nam tiêu thụ tại các chợ truyền thống. Ngoài ra, quả vải thiều Thanh Hà đang từng bước mở rộng thị trường xuất khẩu, đặc biệt là các thị trường lớn như: Nhật Bản, Mỹ, Úc và Châu Âu.