Nhắc đến Thanh Chương (Nghệ An), mọi người nhớ ngay đến nhút như là một sản vật. Bên cạnh đó, món gà cỏ trở thành một đặc sản có thương hiệu nổi bật.

Gà đồi Thanh Chương được trên đồi, thả bãi ăn cỏ, thóc, ngô. Do được "chạy bộ" nhiều nên thịt chắc, ngon và đậm vị. Gà ngon, người Thanh Chương lại chế biến được nhiều món nổi tiếng như: Xáo gà, gà luộc, gà rang muối, rang sả, gà roti, gà rán, gà tần …Tuy nhiên phổ biến và độc đáo nhất ở Thanh Chương vẫn là món gà xáo hay còn gọi là “gà nấu”.

Thưởng thức gà nấu xáo Thanh Chương
Thưởng thức gà nấu xáo Thanh Chương.

Cách chế biến gà xáo ở Thanh Chương khá đơn giản. Trước hết gà phải lấy hết tiết ra để thịt được sáng tươi. Chặt thành từng miếng nhỏ - gọi là gà "chặt pha". Cách nấu khác là lóc phần xương và phần thịt riêng ra, thịt cắt khổ vừa phải, xong đem ướp ngay với lá rau răm hoặc lá chanh, muối trắng, nghệ, hành tăm, ớt tươi giã nhỏ.

Mọc được vắt từ xương gà bằm nhuyễn
Mọc được vắt từ xương gà băm nhuyễn.

Trong lúc ướp thịt gà, phần xương được băm nhuyễn, vo viên lại. Lưu ý là xương làm viên (mọc) chỉ lấy đầu, cổ, xương sườn. Khi thịt gà ướp thấm gia vị rồi, bắc lên bếp rang gần khô, thịt chín thì rải viên xương gà lên trên, chờ xương chín đông kết mới cho nước lọc vào ngập thịt, đun sôi đến khi dậy mùi thơm là được. Gà nấu xáo Thanh Chương có thể dùng với cơm, có thể làm nước ăn cùng bún hoặc bánh mướt.

Hiện nay với các món ngon từ gà được thưởng thức cùng với nhút, dưa cải (trồng ở bãi) muối xổi trơt thành những món ngon "đậm vị" của Thanh Chương. Vì thế, hàng loạt nhà hàng "Gà thanh chương" mọc lên thu hút rất đông khách hàng, nhất là dịp lễ, tết, ngày nghỉ.

Thương hiệu gà đồi gắn với các món ngon làm cho nghề chăn nuôi gà phát triển mạnh ở Thanh Chương. Từ năm 2012, lãnh đạo huyện đã có kế hoạch triển khai đề án phát triển chăn nuôi gà cỏ giống địa phương, xây dựng thương hiệu “Gà Thanh Chương” song song phát triển một hệ thống trang trại, tạo chuỗi liên kết sản xuất và cung cấp thực phẩm an toàn, thực phẩm sạch đáp ứng nhu cầu của người tiêu dùng.

Ở Thanh Chương hiện nay có hàng trăm gia trại gà đồi như gia trại của ông Phạm Viết Hạnh ở xóm Luân Hòa, xã Đồng Văn, gần 1.000 con gà, hộ bà Lê Thị Lan, ở Thôn Thượng, xã Thanh Lĩnh với hơn 500 con gà cỏ...Bên cạnh đó, có nhiều người hình thành mạng lưới dịch vụ thu mua gà chuyên chở về thành phố Vinh và các thị tứ.