Giá cao kỷ lục
Ông Nguyễn Văn Tuấn, nông dân ở ấp 1, xã Hòa Hội (Xuyên Mộc, Bà Rịa – Vũng Tàu), là người đang sở hữu 6 ha điều. Năm nay là một mùa điều bội thu cả về sản lượng lẫn giá bán của gia đình ông Tuấn. Ông cho biết, nhờ chủ động, tích cực phòng trừ dịch hại, nên mặc dù gặp phải thời tiết bất lợi (trời thường xuyên âm u, mưa nhiều trong mùa khô…), điều của gia đình vẫn cho năng suất 3-3,5 tấn/ha, cao hơn vụ điều trước.
Bóc tách vỏ hạt điều (Ảnh: Đức Cường)
Không chỉ đạt năng suất cao, ông Tuấn đang có niềm vui lớn nhờ giá bán rất tốt. Mới đây, gia đình ông đã bán được điều tươi với giá tới 46.000 đ/kg, điều khô là 60.000 đ/kg. Đây là giá bán mà ông Nguyễn Đức Thanh, Chủ tịch Hiệp hội Điều Việt Nam (VINACAS) xác nhận là cao nhất từ trước tới nay với điều nguyên liệu ở Việt Nam.
Cũng theo ông Thanh, so với vụ điều trước, trong vụ điều này, giá điều nguyên liệu ở Việt Nam đang cao hơn nhiều. Nếu như trong cả vụ trước, giá điều tươi ở mức bình quân 37.000-38.000 đ/kg, thì giá điều tươi hiện nay đang hơn 40.000 đ/kg, và nhiều khả năng trong cả vụ, giá điều tươi sẽ không dưới 40.000 đ/kg.
Không chỉ giá điều nguyên liệu, giá điều nhân XK cũng đang ở mức rất tốt. Ông Thanh cho biết, nhân điều mã W320 XK sang Trung Quốc đang có giá tới 11 USD/kg (giá tại các nhà máy ở Long An). Trước đây, giá nhân điều mã W320 XK sang Trung Quốc khi có giá cao nhất là 10,5 USD/kg. Còn giá nhân điều XK nói chung đang ở mức 9,5 USD/kg (giá FOB). Trong tháng 1, giá nhân điều XK bình quân 9,138 USD/kg, cao hơn 22,1% so với giá cùng kỳ năm 2016.
Thiếu nguyên liệu trầm trọng
Giá điều nguyên liệu và nhân điều XK đều đang rất cao, nhưng nhiều nông dân trồng điều lại không vui và các doanh nghiệp thì kém vui. Vì sao vậy?
Giá điều nguyên liệu tăng cao có nguyên nhân ít nhiều từ việc mất mùa ở nhiều địa phương. Năm nay, mưa trái mùa quá nhiều, trời thường xuyên âm u khiến cho các loại sâu hại như bọ xít muỗi, sâu róm đỏ… bùng phát ở nhiều tỉnh trồng điều. Kỹ sư Phạm Văn Đẩu, một chuyên gia của VINACAS vừa đi đánh giá tình hình mùa vụ ở nhiều địa phương, cho hay, điều trồng ở các huyện Đạ Tẻ, Đạ Huoai và Cát Tiên của tỉnh Lâm Đồng có thể mất mùa tới 80%; nhiều diện tích điều ở Bình Thuận và Bà Rịa – Vũng Tàu cũng giảm mạnh năng suất.
Tuy nhiên, đây không phải là những vùng trồng điều chủ lực, năng suất lúc bình thường vẫn thấp, nên nhìn chung không ảnh hưởng nhiều tới sản lượng điều cả nước (cũng có giảm nhưng mức giảm không nhiều). Dầu vậy, trong bối cảnh giá điều nguyên liệu đang cao như hiện nay, những nông dân bị mất mùa ở Lâm Đồng, Bình Thuận, Bà Rịa – Vũng Tàu… chắc chắn đang trải qua một mùa vụ không vui.
Các DN chế biến XK điều thì kém vui bởi đang thiếu trầm trọng điều nguyên liệu, do lượng điều thô tồn kho khá hạn chế. Đó là một trong những nguyên nhân quan trọng khiến cho XK điều 2 tháng đầu năm giảm về lượng so với cùng kỳ năm ngoái. Theo Tổng cục Hải quan, 2 tháng đầu năm nay, các DN XK được 31.499 tấn nhân điều, đạt giá trị 286,325 triệu USD. So với cùng kỳ năm ngoái, lượng nhân điều XK giảm 9,9%, nhưng giá trị lại tăng 8,7% nhờ giá nhân điều XK tăng cao.
Để bù đắp sự thiếu hụt nguyên liệu, các DN đã phải sớm NK điều thô với khối lượng không nhỏ. Trong tháng 1, đã có 51.343 tấn điều thô được NK về Việt Nam, tăng tới 50,99% so với tháng 1/2016. Điều thô NK chủ yếu từ Tanzania (36.621 tấn), Indonesia (6.086 tấn), Ghana (2.482 tấn), Bờ Biển Ngà (1.993tấn), Nigieria (1.780 tấn)…
Một điều đáng lo ngại là giá điều thô NK từ châu Phi đang có xu hướng tăng lên, hiện đã gần 2.000 USD/tấn. Giá điều nguyên liệu trong nước cao, giá NK cũng cao, khiến cho ngành điều phải tính toán thận trọng giá bán nhân điều. Bởi thị trường nhân điều mang tính chất toàn cầu, nhân điều lại cùng giỏ hàng với hơn 10 loại hạt khô khác như óc chó, mắc ca, dẻ, hạnh nhân… Nếu giá nhân điều quá cao, chắc chắn nhiều người tiêu dùng sẽ chuyển sang sử dụng các loại hạt khô khác. Đây là bài học đắt giá mà một loại hạt khô khác là mắc ca đã từng bị.